تبيين زمينه‌ها و علل شكل‌گيري و تداوم مذهب اباضيه در عمان

ساختار فرهنگي و اجتماعي جامعه صدر اسلام، سبب پيدايش گروهها و فرقه‌هاي مختلفي در‌آن برهه زماني شد. يكي از اينگروهها، خوارج بود كه خود دچار دسته‌بندي شد و عده‌اي از آنها راه افراط، بعضي طريق تفريط و برخي نيز مسير اعتدال را طي نمودند. اباضيه يكي از گروههاي برآمده از اين تحولات است‌كه تا پايان قرن چهارم، برخي از مناطق جهان اسلام از جمله؛ ايران، عربستان، اندلس، آفريقا، يمن و عمان را در قلمرو خود قرار داده بود. اما همگي آنها به دلايل فرهنگي، سياسي و اجتماعي پس از مدتي دچار ركود و زوال شدند و تنها دو منطقه جغرافيايي، شمال آفريقا و كشور عربي عمان بود كه محيط را براي ادامه حيات آنها فراهم آورد. ارتفاعات، بيابان‌ها و دور بودن عمان از مراكز اصلي خلافت، فرار و تبعيد مخالفان به عمان، ناآرامي‌هاي عمان در عصر امويان،تلاش ائمه اباضي جهت گسترش دعوت در خارج از بصره،حضور چهره‌هاي شاخص اباضيه در عمان، قرابت خويشاوندي ازد عمان و ازد بصره، انطباق نظام انتخاب امام با نظام انتخاب رئيس قبيله در عمان،... از جمله عوامل و زمينه‌هاي شكل‌گيري و تداوم اباضيه در عمان بوده‌اند. در‌اين پژوهش با روش توصيفيتحليلي و از طريق مطالعهكتابخانه‌اي به اين پرسش‌ اصلي پاسخ داده شده است: زمينه‌ها و علل شكل‌گيري و تداوم مذهب اباضيه درعمان چه بوده است؟ فرضيه مقاله چنين است‌كه عوامل و زمينه‌هاي اجتماعي، جغرافيايي، سياسي و فكري باعث شكل‌گيري و تداوم مذهب اباضيه در عمان بوده است.