رساله تذكره الأئمه؛ ويژگي‌ها و چالش‌هاي كتابشناسي پيرامون آن

رساله تذكره الأئمّه در مشهد و در سده يازدهم هجري نوشته شده است. كتابشناسان و نسخه پژوهان درباره اين رساله متفاوت سخن گفته اند. برخي آن را به علامه محمد باقر بن محمد تقي مجلسي نسبت داده اند و شماري هم آن را به محمدباقر بن محمد تقي لاهيجي؛ همچنانكه زمان تأليف آن را هم يكسان ذكر نكرده اند. نوشتار حاضر دستاورد شناسايي و تهيه نسخ خطي و سنگي مختلف اين رساله و تهيه بسياري از آنها و نيز تصحيح و مقابله آنها با يكديگر، علاوه بر بررسي ويژگي هاي اين رساله است. اين نوشتار با التفات به شواهد درون متني و توجه به نسخ خطي باقي مانده از اين رساله نشان خواهد داد كه مشكل اصلي در اختلاف كتابشناسان و نسخه پژوهان درباره اينرساله آن بوده كه احاطه جامع و كافي نسبت به همه نسخ اين رساله نداشته اند؛ افزون بر اينكه به تحليل محتوا و ويژگي هاي اين رساله و شواهد درون متني و برون متني دال بر مؤلف و زمان تأليف هم توجه درخوري ننموده اند. دستاورد اين تحقيق آن است كه ما با دو اثر مواجهيم. يك اثر اصل رساله تذكره الأئمّه است كه توسط علامه مجلسي نوشته شده است و اثر ديگر تلخيصي است از آن كه توسط كسي كه خود را شاگرد علامه مي داند؛ نوشته شده است .البته او را هم محمد باقر بن محمد تقي لاهيجي خوانده اند. علي رغم اين احتمال كه رساله در ۱۰۷۵ هجري نوشته شده باشد شواهدي در اختيار است كه رساله بايد در ۱۰۸۵ نوشته شده باشد.