بررسي اثر عصاره ريزوم گياه شقاقل ايراني (Polygonatum orientale) بر كاهش قند خون در مدل ديابت القا شده با استرپتوزوسين در ‌Rat

مقدمه: شقاقل ايراني با نام علمي Polygonatum orientale Desf. (تيره‌ي Asparagaceae) بومي جنگل‌هاي شمال ايران است. گونه‌هاي ديگر جنس Polygonatum در درمان ديابت و كاهش قند خون مورد استفاده قرار مي‌گيرد. هدف: بررسي اثر كاهنده قند خون عصاره هيدروالكلي ريزوم P. orientale و تأثير مصرف آن بر فاكتورهاي آنتي‌اكسيداني حيوان ديابتي شده بوسيله استرپتوزوسين مي‌باشد. روش بررسي: سميت حاد عصاره اتانولي 70 درصد با خوراندن دوزهاي مختلف افزايشي از عصاره به حيوان انجام شد. سپس تعداد 30 موش صحرايي نر در گروه‌هاي كنترل سالم، كنترل ديابتي، كنترل مثبت (متفورمين) و سه گروه ديابتي (دوزهاي 200، 400 و mg/kg 800) تقسيم شدند. تأثير 28 روز گاواژ عصاره بر گلوكز خون، آنزيم‌هاي سوپراكسيد دسموتاز (SOD) و كاتالاز (Catalase) و همچنين ظرفيت كلي آنتي اكسيداني پلاسما (با انجام آزمون FRAP) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج: مقايسه‌ي گروه‌هاي كنترل با عصاره اتانولي گياه شقاقل ايراني نشان داد كه مؤثرترين غلظت در كاهش گلوكز خون، دوز 800 ميلي‌گرم بر كيلوگرم و مؤثرترين غلظت در كاهش آنزيم SOD، دوزهاي 200 و 400 ميلي‌گرم بر كيلوگرم بوده‌اند. نتيجه‌گيري: عصاره اتانولي ريزوم گياه شقاقل ايراني اثر هايپوگلايسميك در موش صحرايي ديابتي دارد كه اين اثر مي‌تواند به حضور تركيباتي مانند ساپونين‌هاي استروئيدي، فلاونوئيد‌ها و يا پلي ساكاريد‌ها و مكانيسم‌هايي مانند كاهش توليد گلوكز كبدي، كاهش برداشت گلوكز از كبد و افزايش حساسيت گيرنده‌هاي انسوليني مرتبط باشد.