مطالعه اتنوفارماكولوژي گياهان دارويي مؤثر در درمان بيماري‌هاي گوارشي شهرستان ماهنشان

مقدمه: شهرستان ماهنشان با مساحت 2815‌ كيلو‌متر‌مربع واقع در غرب استان زنجان، از آبادترين و بكرترين مناطق استان است كه با‌ دارا بودن دشت‌ها و مناطق مرتفع، رويشگاه‌هاي متنوع، خاك و منابع آبي مناسب، از غناي بالاي تنوع گونه‌هاي گياهي برخوردار‌است. بخش قابل توجهي از اين گياهان داراي خواص دارويي از‌ جمله درمان بيماري‌هاي گوارشي مي‌باشند كه تاكنون مورد مطالعه دقيق قرار‌ نگرفته‌اند. هدف: شناسايي گونه‌هاي گياهي دارويي شهرستان و آشنايي با كاربردهاي سنتي آنها جهت معالجه بيماري‌هاي گوارشي مي‌باشد. روش بررسي: پس از بررسي و آشنايي مقدماتي با منطقه در طي سال‌هاي97-96 گونه‌هاي گياهي مورد‌ نظر جمع‌آوري شد. به طور همزمان پرسشگري از افراد مطلع بومي در رابطه با گياهان دارويي مؤثر در درمان ناراحتي‌هاي گوارشي انجام شده و بعد از شناسايي دقيق علمي، نام فارسي، نام محلي، اندام‌هاي مورد استفاده، نحوه مصرف و خاصيت دارويي آنها نيز گردآوري شد. نتايج: طبق نتايج به دست آمده، تعداد 88 گونه گياهي متعلق به 30 خانواده در منطقه جهت درمان بيماري‌هاي گوارشي استفاده مي شود. خانواده‌هاي Lamiaceaeبا 16 گونه، Asteraceae با 15 گونه و ApiaceaeوFabaceae با 7 گونه از مهم‌ترين خانواده‌هاي گياهي دارويي هستند و بيشتر به‌صورت دم‌كرده و جوشانده مصرف مي‌شوند. نتيجه‌گيري: با‌ توجه به سابقه تاريخي استفاده از گياهان دارويي در شهرستان، اين پژوهش مي‌تواند مقدمه‌اي براي بهره‌مندي بهتر و علمي‌تر از گياهان دارويي منطقه باشد. شناسايي و بهربرداري علمي از گياهان دارويي منطقه مي‌تواند كمك شاياني‌ به حفظ خزانه ژنتيكي گياهي و هم‌چنين توسعه اشتغال‌ محلي از‌ طريق توليد فراورده‌هايي گياهي با عوارض جانبي كمتر و اثر‌بخشي بيشتر باشد.