زيست‌چينه‌نگاري و زيست‌رخساره‌هاي كنودونتي نهشته‌هاي دونين پسين- كربنيفر پيشين در برش چلچلي- شمال غرب شاهرود (البرز شرقي)

Conodont biostratigraphy and biofacies of Late Devonian-Early Carboniferous deposits at Chelcheli section, Northwest Shahrud (Eastern Alborz)

برش چلچلي در حدود 70كيلومتري شمال غرب شاهرود در مسير جادة شاهرود- گرگان (توسكستان) و حدود 5كيلومتري شرق روستاي چهارباغ براي بررسي گذر دونين- كربنيفر و تغييرات فوناي كنودونتي ارزيابي شد. ضخامت رخنمون بررسي‌شده، 397 متر و شامل 182 متر از بخش بالايي سازند خوش ييلاق و 215 متر از سازند مبارك است كه درمجموع 11 واحد سنگي تفكيك و تعداد 40 نمونه به وزن حدود 4- 5 كيلوگرم عمدتاً از واحدهاي سنگ آهك برداشت شد. با آماده‌سازي و بررسي نمونه‌هاي مطالعه‌شده، 340 عنصر كنودونتي به دست آمد كه به شناسايي 47 گونه و زيرگونه متعلق به 16 جنس و تفكيك 15 زيست‌زون كنودونتي از فامنين پيشين تا تورنزين پسين منجر شد. شناسايي گونه‌هاي كنودونتيAlternognathus, Bispathodus, Branmehla, Clydagnathus, Gnathodus, Icriodus, Mehlina, Palmatolepis, Polygnathus, Neoplygnathus, Protognthodus, Pseudopolygnathus, Scaliognathus, Doliognathus, Siphonodella and Scaphignathus كه از گونه‌هاي جهان‌گستر و شاخص در مطالعة فامنين- تورنزين هستند، به تعيين محدودة سني 12 زيست‌زون از فامنين پيشين تا فامنين پسين (Upper Palmatolepis triangularis Zone to Bispathodus ultimus Zone) براي بخش بالايي سازند خوش ييلاق و تعيين محدودة 3 زيست‌زون از تورنزين پيشين تا تورنزين پسين (?Protognathodus kockeli Zone to Scaliognathus anchoralis-Doliognathus latus zone ) براي بخش مطالعه‌شده از سازند مبارك انجاميد. حضور افق‌هاي نازك شيل تيره در زير گذر DC و همراهي آنها با كنودونت‌هاي دور از ساحل نظير بيسپاتوديدها و پالماتولپيدها، حاكي از افزايش سطح آب به بالاترين تراز تا نزديك به انتهاي فامنين پسين است؛ در ادامه حضور 8- 10 متر ماسه‌سنگ‌هاي كوارتز آرنايتي داراي چينه‌بندي متقاطع و فاقد فوناي كنودونتي ناشي از پس‌روي سطح آب دريا و ورود مواد آواري به حوضه، شاهدي بر تغييرات زيستي و سنگي در حادثة هنگنبرگ در برش چلچلي است. در شروع تورنزين، افزايش تدريجي و دوبارة پلي‌گناتيدها، پروتوگناتوئيدها و سايفونودليدها نيز كه در ادامه با گناتوئيدهاي دور از ساحل جايگزين مي‌شوند، حاكي از پيشروي دوبارة سطح آب پس از حادثة هنگنبرگ است.

Chelcheli section (397m thick) about 70 km northwest of Shahroud on the Shahroud-Gorgan road (Tuskistan route), about 5 km east of the Chahar-Bagh village is sampled and studied to investigate the DC transition and the conodont facies changes during the Global Hangenberg Crisis. The measurement of one hundred eighty two meters of the upper part of Khoshyilagh formation and 215 meters of the Lowermost Mobarak formation led to the discrimination of 11 rock units with different sedimentary features. In total, forty limestone samples, about 4-5 kgs were systematically collected and treated with conventional preparation methods. Three hundred forty conodont elements were obtained, which led to the identification of 47 species and subspecies belonging to 16 genera that allowed the separation of 15 conodont bio-zones from the early Famennian to the Late Tournasian.