مطالعۀ محوطه هاي حاشيۀ بيابان در عصر مفرغ

Desert Edge Sites in the Bronze Age

محوطه‌هاي حاشيۀ بيابان به‌عنوان يك گونه از استقرارهاي عصر مفرغ، به‌واسطۀ شرايط زيستي متفاوت و نامساعد، از ساير محوطه‌ها ايجاد شده‌اند. تاكنون يك مطالعۀ مقايسه‌اي راجع‌به چگونگي و علل تشكيل، رشد و افول اين نوع از استقرارها انجام نشده است. باوجود اين تفاوت‌هاي محيطي، تحليل‌ها و تفاسير راجع‌به تشكيل، پيشرفت و سقوط همۀ محوطه‌هاي عصر مفرغ با يك معيار و سنجش يكساني ارزيابي مي‌شوند، اما محوطه‌هاي حاشيۀ بياباني عمدتاً داراي شرايط سخت زيست‌محيطي و فاقد بسياري از فاكتورهاي پايدار بوم‌شناختي، براي يك اسكان پايدار هستند. حوزۀ بياباني مورد مطالعه بين درۀ رود سند و ايران قرار گرفته است. اهداف اصلي پژوهش، شامل درك شيوۀ معيشت و گاهنگاري تطبيقي اين مناطق بود كه در طي آن درك مناسبي از روند شكل‌گيري، پيشرفت و فروپاشي محوطه‌هاي حاشيه بيابان و الگوهاي معيشتي در موقعيت بياباني ميسر گشت. روش پژوهش برمبناي روش تحليلي-توصيفي صورت گرفته است. پرسش‌هاي پژوهش عبارتنداز: 1-گاهنگاري تطبيقي ظهور، پيشرفت و فروپاشي محوطه‌‌هاي عصر مفرغ حاشيۀ بيابان چگونه بوده است؟ 2- شيوه‌‌هاي معيشتي محوطه‌‌هاي عصر مفرغ حاشيۀ بيابان چگونه بوده است؟ و چه عواملي در شكل‌گيري و پيشرفت محوطه‌هاي عصر مفرغ حاشيه بيابان مؤثر بوده‌اند؟ شواهد به‌دست‌آمده، نشان مي‌دهد كه ظهور محوطه‌هاي عصر مفرغ در اين مناطق در اواخر هزارۀ چهارم پيش‌ازميلاد، توسعۀ آن‌ها در اواسط هزارۀ سوم پيش‌ازميلاد و افول آن‌ها در اواخر هزارۀ سوم و اوايل هزارۀ دوم پيش‌ازميلاد بوده است. علاوه‌بر آن، شيوۀ معيشتي اين محوطه‌ها در ابتدا مبتني‌بر منابع كشاورزي و دامداري و سپس در مرحلۀ توسعه، عمدتاً برمبناي دسترسي به منابع معدني، راه‌هاي تجاري و فعاليت‌هاي صنعتي بوده است. نتايج گوياي ساختار متفاوت معيشتي و اقتصادي جوامع حاشيۀ بيابان به نسبت ساير محوطه‌هاي عصر مفرغ است.

The Desert edge Sites as a species of settlements of the Bronze Age are composed of other Sites due to different and unfavorable living conditions. So far, a general comparison of how and why the formation, growth, and decline of all these settlements have not been done. Despite these environmental differences, analyzes and interpretations of the formation, progress, and decline of all Bronze Age sites are evaluated with the same criteria. But the marginal areas of desert are largely ecologically poor and lack many sustainable ecological factors for sustainable settlement. The study area of the desert is located between the Indus Valley and Iran and the evidence suggests that these regions appeared in the late fourth millennium, growth has been in the mid-third millennium and decline in the late third millennium and early second millennium BC and the livelihoods were initially based on agricultural and livestock resources and then at the apex of their expansion, largely on the basis of production, access to mineral and industrial, commercial and non-agricultural resources. The main questions included the livelihoods and chronology of this area and some of the goals were to identify and study the process of desert margins formation and the patterns of livelihoods in the desert, distance from the desert, It was further studied and understand the variables that represent the different livelihood, economic and productive structure of desert marginal communities from other Bronze Age sites are examined. The research method is based on historical-analytical method; The results indicate the peak of flourishing these areas in the middle of the third millennium and according to statistical comparisons, nature of many of the desert margin sites, depended on the intermediary role of these areas in economic transactions as an element and the driving force and industrial production and export of raw materials have been crucial to the development of these sites.