تحليل برهم‌كُنش كاركرد آموزش عالي و صنعت در ايران از منظر آمايش سرزمين

An Evaluation of the Interaction of Higher Education and Industry Functions From the Spatial Planning Perspective

يكي از جنبه هاي بسيار مهم توسعه از منظر آمايش سرزمين تحليل فرايندهاي بلندمدت اثرگذار بر سازوكارهاي نهادي سرزمين و تعيين سهم مناطق از اين جريان است. مدت هاي مديد است كه اقتصاد با سرعت بسيار به سمت دانايي محوري در حال حركت است و كشورهايي كه از اين مهم غافل شده اند از توسعه بنيادين بازمانده اند. در اين پژوهش كاربردي با رويكردي تحليلي و نگاه كمي لزوم طرح يك بينش راهبردي در خصوص ارتباط دوسويه آموزش عالي و بخش صنعت كشور بررسي شد. در فرايند كار، پس از جمع بندي مطالعات و مباني نظري، با طرح سوال يا فرضيه پژوهش و تعيين روش هاي ارزيابي و تحليل، اطلاعات تفصيلي مربوط به بيش از 11 متغير، شامل دادههاي تابلويي 31 استان ايران طي سال هاي 1395 تا 1398، جمع آوري و تحليل شد و با كمك نرم افزار هاي Exel، Eviews، و Arc GIS با استفاده از روش اقتصادسنجي فضايي، روش گشتاورهاي تعميم يافته (GMM)، ماتريس وزني و همبستگي فضايي جغرافيايي (λ)، و آزمون هاي تشخيصي KP - HET سوال پژوهش مورد آزمون قرار گرفت. بر اساس نتايج به دست آمده، همبستگي فضايي بين دو بخش آموزش عالي و صنعت در سطح بالايي معنا دار و شوك وارده ناشي از توسعه صنعتي و آموزشي كاملا دوسويه است؛ بدين معني كه شوك وارد بر يك استان به ديگر استان هاي كشور نيز سرايت كرده است. نتايج اين پژوهش مهر تاييدي بر كليشه سياست تمركزگرايي و نقش هاي تفويضي و نه لزوما آمايشي مناطق خاصي از ايران است. بدين صورت كه با تاييد همبستگي فضايي بسيار بالا 9 استان كمتر توسعه يافته، با فقدان زيرساخت هاي بخش آموزش عالي، توسعه صنعتي ناچيزي داشته اند و بالعكس نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه چگونه تقاضاي بازار كار فارغ التحصيلان دانشگاهي با كاركرد صنت و صنايع دانش بنيان كشور هم سو مي شود.

One of the important aspects of development from the spatial perspective is the evaluation of the effective long-term processes on the institutional mechanisms of a land and the determination of share of the respective areas in this regard. For many years, economy has been hurriedly moving toward a knowledge-based stance, and the countries that have neglected this movement have been deprived of fundamental developments. In this applied study, which adopts an analytical approach and a quantitative view, the necessity of the proposition of a strategic attitude to the two-way relationship between higher education and the industry sector of Iran is addressed. To this end, first an overview of the previous studies and theoretical principles are made. Then, following the questions and hypotheses and determining the evaluation and analysis methods, the detailed information on over 11 variables (including panel data of 31 provinces of Iran from 2016 to 2019) are collected. These are then analyzed and tested using Excel, Eviews, and Arc GIS through spatial econometrics, generalized method of moments (GMM), weight matrix and geographic-spatial correlation (λ), and KP-HET diagnostic tests. According to the results, the spatial correlation between higher education and industry in Iran is highly significant, and the shock resulting from the industrial and educational development is completely mutual. That is to say, the shock inflicted upon a given province has spread to other provinces of Iran. The findings of this study confirm the effects of the emphasis on the centralization policy stereotype and the prescriptive – rather than land-use-based – roles given to certain parts of Iran. In fact, the very high spatial correlation demonstrates that the nine less-developed provinces of Iran have experienced trivial industrial growth due to a lack of higher education infrastructure. On the other hand, the results of this study shows how the market demand for labor of the university graduates is aligned with the functions of the knowledge-based industries of Iran.