تحليل نظام روايي محافظه‌كاري و خطر‌پذيري: نظريه گفتمان خيزابي مطالعه موردي روايت همنوايي شبانه اركستر چوب‌ها اثر رضا قاسمي

در اين پژوهش، به بررسي و تحليل نظام گفتماني محافظه كاري و خطر پذيري در درون گفتمان پرداخته شده است. محافظه كاري مرتبط با فضاي هم آيي، همسويي، هم گرايي و هم ترازي، و خطر پذيري مرتبط با فضاي چالشي، عدم همسويي و واگرايي است. هدف اصلي پژوهش، ضمن تحليل رمان همنوايي شبانه اركستر چوب ها از رضا قاسمي با اتكا بر رويكرد نشانه ـ معناشناسي گفتماني، تبيين عوامل و ابزارهايي است كه دلالت هاي معنايي را در اين دو نظام تحت تأثير قرار مي دهند. در اين پژوهش، علاوه‌بر تحليل روايت‌هاي گفتماني كه از نوع كنشي، تعاملي يا تطبيق با هستي هستند، به چگونگي شكل گيري دو نظام محافظه‌كاري و خطرپذيري در رمان مذكور پرداخته شده است. فرض مقاله اين است كه نظام گفتماني محافظه كاري كه براساس تطبيق است، با توجه به وجه انتقالي گفتمان مبتني بر هم‌ترازي و هارموني بين كنشگر و دنيا شكل مي‌گيرد و كاركردهاي مماشاتي از عوامل دخيل در آن هستند. اما در خطر پذيري، كاركرد مقاومتي گفتمان دخالت دارد و با ايجاد برش و گسست، نفي شرايط ايجابي و ايجاد شرايط سلبي، با معناهايي با ويژگي رخدادي و نامنتظر مواجه مي‌شويم. نظام حائلي، نظام فشاره اي، گستره اي و فرايند تنشي از ديگر ابزارها و عوامل مهم در شكل گيري اين دو نظام هستند كه واكاوي شده‌اند. هدف اصلي اين مقاله بررسي و تحليل شرايط شكل‌گيري دو نظام گفتماني محافظه‌كار و خطر‌پذير از ديدگاه نشانه ـ معناشناسي گفتماني، جهت تبيين نظريه گفتماني خيزابي است كه ما را از وضعيت‌هاي محدود و تطبيق‌پذير به وضعيت‌هاي باز، رخدادي و در تكاپو سوق مي‌دهند.