تعيين حساسيت برخي خاك‌هاي منطقه نيمه‌خشك به فرسايش شياري و بين شياري با استفاده از شبيه‌‌ساز باران در شرايط آزمايشگاهي

در مناطق نيمه‌خشك، خاك‌ها داراي توسعه ساختماني ضعيف بوده و به‌شدت در معرض فرايندهاي فرسايش آبي از جمله فرسايش شياري و بين شياري هستند. اطلاعاتي در ارتباط با شدت تأثير اين دو نوع فرسايش آبي در خاك‌هاي مختلف در دامنه‌ها وجود ندارد. اين پژوهش به‌منظور تعيين حساسيت خاك‌هاي منطقه نيمه‌خشك به اين دو نوع فرسايش آبي انجام گرفت. يك مطالعه آزمايشگاهي در هشت كلاس بافت خاك با استفاده از فلومي به ابعاد 1 × 0.6 متر تحت باران شبيه‌سازي شده با شدت 50 ميلي‌متر بر ساعت به‌مدت 60 دقيقه انجام شد. شدت فرسايش شياري و بين شياري با تعيين مقدار هدررفت خاك در سطح فلوم، طي مدت بارندگي اندازه‌گيري شد. بر اساس نتايج، شدت هر دو نوع فرسايش به‌طور معني‌داري در بين بافت‌هاي خاك تغيير كرد (0.001 P). خاك لوم‌ سيلتي حساس‌ترين خاك به فرسايش شياري (0.22 گرم بر متر مربع در ثانيه) و بين شياري (0.15 گرم بر متر مربع در ثانيه) بود؛ درحالي‌ كه در خاك شني هدررفت خاك مشاهده نشد. مقايسه تفاوت هدررفت خاك ناشي از دو نوع فرسايش بين بافت‌هاي خاك نشان داد كه شدت فرسايش شياري در خاك‌هاي لوم رس شني، لوم‌ سيلتي، لوم و لوم شني به‌ترتيب 3.2، 1.4، 1.1 و 2.8 برابر بيشتر از شدت فرسايش بين شياري بوده و اين تفاوت‌ها از نظر آماري معني‌دار بود. مقدار سيلت عامل اصلي مهار تفاوت هدررفت خاك در اين خاك‌ها بود. اين مطالعه نشان داد در خاك‌هاي منطقه نيمه‌خشك مورد بررسي كه محتواي سيلت بيشتري دارند، شدت فرسايش شياري بيشتر از فرسايش بين شياري است.