برآورد بهره‌وري و بازده مصرف آب گندم (رقم شيراز) در مقادير مختلف كم آبياري و كمبود نيتروژن

با توجه به محدوديت منابع آب و رشد روزافزون جمعيت، حفظ امنيت غذايي و حفاظت از محيط زيست به يك معضل جهاني تبديل شده كه يكي از راهكارهاي پيشنهاد شده براي آن، افزايش بهره‌وري آب محصولات كشاورزي است. با بهينه‌سازي مصرف آب و كود مي‌توان آلودگي آب‌هاي زير زميني را كاهش و بهره‌وري آب و نيتروژن را افزايش داد. در اين تحقيق، هدف بررسي ارتباط ميان بهره‌وري و بازده مصرف آب در مقادير مختلف آب آبياري و كود نيتروژن بود. مطالعه انجام شده براي محصول گندم (Triticum aestivum L.) رقم شيراز در دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز بر پايه طرح آماري كرت‌ﻫـﺎي يك‌بار خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي ﺑﺎ سه ﺗﮑﺮار در سال‌هاي زراعي 1389-1388 و 1390-1389 بود. تيمار هاي آبياري از صفر تا 120 درصد عمق آبياري كامل و تيمارهاي كودي از صفر تا 138 كيلوگرم بر هكتار نيتروژن درنظر گرفته شد. همبستگي بين بهره‌وري آب و بازده مصرف آب با مجموع آب آبياري و باران، تبخير تعرق و مقدار نيتروژن موجود در خاك بررسي شد. از داده‌هاي سال اول زراعي براي واسنجي معادلات و داده‌هاي سال دوم زراعي براي اعتبارسنجي آنها استفاده شد. از بين معادله‌هاي ارائه شده در اين پژوهش معادله‌هاي واسنجي شده از طريق نسبت‌هاي بدون بعد مجموع آب آبياري و بارندگي، تبخير تعرق و مجموع نيتروژن به‌كار رفته و باقي‌مانده در خاك نسبت به مقادير آنها در آبياري كامل و كود نيتروژن حداكثر براي محاسبه بهره‌وري مجموع آب آبياري و بارندگي و بازده مصرف آب به‌عنوان مناسب‌ترين روش پيشنهاد شد، و ضريب تعيين (R2) براي آنها به‌ترتيب برابر 0/88 و 0/93 و جذر ميانگين مربعات خطاي نرمال شده (NRMSE) برابر 0/2 و 0/13 بود كه دقت خوبي را نشان مي دهد.