تحليل جايگاه فرهنگ شغا تيموران در هزارۀ دوم فارس بر اساس گاهنگاري مطلق تل تيموران (تيماران)

Analyzing the Shagha Taimuran Culture in the Fars Region During the Second Millennium BC on the Basis of Absolute Dating of Tol-e Taimuran Timaran

درك هم‌زماني بين فرهنگ شغاتيموران و دورۀ ايلام در استان فارس نياز به نگاهي دقيق به فرهنگ ذكرشده دارد. در متون ايلامي به «انشان» به‌عنوان جاي‌نامي كه بخش اصلي ايلام است، اشاره ‌شده است. انشان در شمال‌غرب حوضۀ رود كر در استان فارس واقع شده است. ازطرفي در تدوين گاهنگاري پيش‌ازتاريخ فارس مبناي اصلي تغييرات فناوري است، فرهنگ‌هاي قبل از برآمدن هخامنشيان در فارس باتوجه به تغيير و تحولات سفالي دسته‌بندي ‌شده است. همچنين موضوع انضمامي كه در اينجا مطرح خواهد شد، ارتباط فرهنگ شغاتيموران با بحث ورود اقوامي كه با عنوان مهاجر وارد فارس شده و قرن‌ها بعد پايه‌گذار حكومت هخامنشي شده است؛ برهمين‌اساس، پرسش اصلي پژوهش عبارتست‌از: فرهنگ‌هاي پيش‌ازتاريخ فارس در قرون موازي با ايلام چه نقشي داشته و اين فرهنگ‌ها با كدام‌يك از دوره‌بندي‌هاي ايلام در دشت‌هاي پست هم‌پوشاني داشته است؟ موارد مطرح‌شده ضرورت تاريخ‌گذاري دقيق فرهنگ شغاتيموران را ايجاب مي‌كند. تل تيموران از محوطه‌هاي اصلي فرهنگ‌هاي هزارۀ دوم پيش‌ازميلاد در فارس و كانوني در شرق حوضۀ رود كر در فاصلۀ 80 كيلومتري جنوب‌شرق انشان است. در اين مقاله سعي بر آن است تا در ابتدا به گاهنگاري نسبي و مطلق اين محوطه پرداخته و سپس باتوجه به گاهنگاري مطلق اين محوطه و ديگر محوطه‌هاي هزارۀ دوم پيش‌ازميلاد فارس، مقايسۀ مواد فرهنگي و شناخت شاخصه‌هاي فرهنگي، به ارزيابي توالي فرهنگي هزارۀ دوم پيش‌ازميلاد در اين محوطه و ديگر محوطه‌هاي هزارۀ دوم پيش‌ازميلاد در اين منطقه پرداخته شود. جهت تاريخ‌گذاري تل‌تيموران، 3 نمونه ذغال به آزمايشگاه دانشگاه كامپانيا ارسال شد كه نتايج بازۀ زماني بين 1100 تا 1550 پ.م. را نشان مي‌دهد. تاريخ ذكرشده بيانگر اين موضوع است كه فرهنگ شغاتيموران با دورۀ «سوكل‌ماح»، انتقالي و ايلام ميانه در دشت‌هاي پست شوشان هم‌عصر است و با مقايسۀ مواد فرهنگي شغاتيموران با دورۀ ايلام اين فرض منتج مي‌شود كه فرهنگ شغاتيموران فارغ از تغييرات سياسي ايلام و مهاجرت پارسيان، در تداوم روند فرهنگ‌هاي پيش‌ازتاريخي فارس است.

Understanding the Synchronicity between the Shagha-Taimuran culture and the Elamite period in Fars province requires a close look at the mentioned culture. In the Elamite texts, Anshan is mentioned as the place of the name which is the main part of Elam. Anshan is located in the northwest of the Kur River Basin of Fars province. On the other hand, in compiling the prehistoric chronology of Fars, it is the main basis of technological changes. The cultures before the rise of the Achaemenids in Fars were classified according to the changes and developments of pottery. The mentioned issues raised the necessity of accurate dating of the Shagha Taimuran culture. Tol-e Taimuran is one of the main sites of the cultures of the 2nd millennium in Fars and focal in the east of the Kur River Basin, eighty kilometers southeast of Anshan. In this article, we first try to deal with the relative and absolute chronology of this region then, according to the absolute chronology of the given region and neighbors during 2nd millennium of Fars, comparing cultural materials, and recognizing cultural features, to evaluate the cultural sequence of the 2nd millennium in this region and neighbors in 2nd millennium. Dating of Tol-e Taimuran, there are 3 samples of charcoal were sent to the laboratory of Campania University (INNOVA SCaRL),on which the results show the period in between 1550 to 1100 BCE.