پديد آورندگان :
هاشميان، مليحه دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكدة علوم - گروه زيست شناسي , گنجعلي، علي دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكدة علوم - گروه زيست شناسي , چنياني، منيره دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكدة علوم - گروه زيست شناسي
كليدواژه :
كلپوره , آنتي اكسيدان , ساليسيليك‌اسيد , اليسيتور , فلاونوئيد , فنل , متيلجاسمونات
چكيده فارسي :
كلپوره (Teucrium polium L.)، گياهي دارويي و متعلق به خانوادۀ نعناعيان است. بهره برداري بي‌رويۀ انسان از رويشگاه‌هاي طبيعي براي مصارف دارويي و پراكنش كم، اين گياه را در معرض خطر انقراض قرار داده است؛ در اين راستا، استفاده از روش هاي زيست‌فناوري به‌شكل روش جايگزين در توليد متابوليتهاي دارويي مطرح است. در پژوهش حاضر، آزمايشي با هدف افزايش توليد متابوليتهاي ثانويه و ظرفيت آنتياكسيداني گياه كلپوره با استفاده از اليسيتورهاي متيلجاسمونات (MeJa) و ساليسيليك‌اسيد (SA) انجام شد. ريزنمونه‌هاي برگ از گياهان چهارماهۀ رشد‌يافته در شرايط هيدروپونيك تهيه و در محيط‌كشت MS حاوي غلظتهاي 0/5، 1و 1/5 ميليگرم‌در‌ليتر هورمونهاي 2 و 4- دي‌كلروفنوكسي‌استيك‌اسيد (2,4-D) و غلظت هاي 0/5، 1، 1/5 و 2 ميليگرم‌در‌ليتر بنزيل‌آمينوپورين (BAP) به‌طورمجزا و تركيبي كشت شدند. كالوس هاي منتخب كه داراي بيشترين درصد (100 درصد) كالوسزايي بودند (محيط‌كشت‌هاي MS حاوي غلظتهاي 1/5 و 2 ميليگرم‌در‌ليتر BAP) تحت‌تأثير تيمارهاي مجزاي غلظت هاي صفر، 50 و 100 ميكروگرم‌در‌ليتر اليسيتورهاي متيلجاسمونات و ساليسيليك‌اسيد قرار گرفتند. پس‌از40 روز، محتواي تركيبات فنلي، فلاونوئيدي و ظرفيت آنتياكسيداني كل آنها در قالب طرح آماري كاملاً تصادفي و در سه تكرار ارزيابي شد؛ در اين آزمايش، بيشترين محتواي فنل كل و ظرفيت آنتياكسيداني نمونه ها در كالوس‌هاي تيمارشده با غلظت 100 ميكروگرم‌در‌ليتر اليسيتور ساليسيليك‌اسيد و پس‌از‌آن، در غلظت 50 ميكروگرم‌در‌ليتر اليسيتور متيلجاسمونات مشاهده شد كه تفاوت معناداري نسبت با يكديگر داشتند. در اين آزمايش، مصرف 100 ميكروگرم‌در‌ليتر ساليسيليك‌اسيد در محيط‌كشت داراي 1/5 ميليگرم‌در‌ليتر BAP بيشترين تأثير را بر محتواي فلاونوئيد كل كالوس‌ها داشت؛ بنابراين، كاربرد غلظت هاي مناسب اين اليسيتورها نقش مؤثري در افزايش تركيبات مؤثرۀ دارويي گياه كلپوره دارد.
چكيده لاتين :
Teucrium polium, from Lamiaceae family, is a medicinal plant. Due to overexploitation, low distribution and habitat destruction, this plant, is facing extinction. Plant biotechnology and tissue culture is an alternative method for plant secondary metabolites production. The present study aimed to enhance the production of secondary metabolites and antioxidant capacity of Teucrium polium L. using methyl jasmonate and salicylic acid elicitors. Leaf explants from hydroponically cultured 4-month-old plants were inoculated on Murashige and Skoog medium (MS) containing 2, 4-dichlorofenoxy acetic acid (2, 4-D) in concentrations of 0, 0.5, 1, 1.5 mg/L alone or in combination with benzyl aminopurin (BAP) at, 0.5, 1, 1.5, 2 mg/L concentrations. According to the results, the best callus induction (100%) was achieved at MS medium containing 1.5 and 2 mg/L BAP .Calli obtained from this treatment were subsequently treated with Methyl Jasmonate or Salicylic Acid at 0, 50 and 100 μg/L concentrations. After 40 days, the content of phenolics, flavonoid compounds and total antioxidant capacity were evaluated in a completely randomized design with three replications. Based on biochemical assays, the greatest total phenol content, flavonoids and total antioxidant capacity belong to calli treated with 100 μg/L acid salicylic (SA) and after that to cali treated with 50 μg/L methyl jasmonate(MeJa), while the difference between them was significant. The results of means comparison showed applying 100 μg/L SA on calli in medium with 1.5 mg/L BAP had the greatest effect on total flavonoid content. Therefore, the use of appropriate concentrations of these elicitors can play an effective role in enhancing the medicinal compounds in Teucrium polium.
