بررسي مشروعيت قدرت اعمال‌شده در فرايند پژوهش دانشگاهي

با توجه به اينكه مي‌توان تمام اشكال قدرت را از نظر مشروعيت تحليل كرد، بررسي درك كنشگران از مشروعيت قدرت اعمالي در فرايند پژوهش و واكنش‌هاي احتمالي آنان، هدف پژوهش كيفي حاضر است كه به روش پديدارشناسي توصيفي موستاكاس انجام شده است. براي گردآوري داده‌هاي كيفي، مصاحبه‌هاي عميق و نيمه‌ساختاريافته‌اي با 19 دانشجو و فارغ‌التحصيل دانشگاه تهران به‌صورت هدفمند و با استفاده از راهبرد نمونه‌گيري معيار (ملاك‌مدار) انجام ‌شده است. به‌منظور تجزيه ‌و تحليل داده‌ها از روش تجزيه ‌و تحليل استيوك-كولايزي-كين استفاده ‌شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد دانشجويان و فارغ‌التحصيلان دانشگاه تهران قدرت اعمال‌شده را براساس اخلاق، تجربه و تخصص، عقلانيت و كارآمدي مشروع و بر مبناي اخلاق، ارزش‌هاي اقتصادي، تجربه و تخصص، دين، عدالت، عرف، عقلانيت، قانون و كارآمدي غيرمشروع ارزشيابي كرده‌اند. همچنين، اجتناب از موقعيت زورگويانه، برنامه درسي پنهان، تسليم، تعهد، خشم و ناراحتي، سازش، مقاومت و هم‌دستي، واكنش‌هاي كنشگران به قدرت اعمالي در فرايند پژوهش بوده است. از آنجا ‌كه واكنش‌هاي منفي مانند خشم و ناراحتي به قدرت اعمالي بيش از واكنش مثبت مانند تعهد است، يافته‌هاي پژوهش نشان‌دهنده مشروعيت‌ نداشتن يا مشروعيت كم قدرت عاملان و سياست‌گذاران در فرايند پژوهش است. اين موضوع ضرورت سياست‌گذاري باز در آموزش عالي و توجه به گفته‌هاي دانشجويان و مشاركت‌دادن آنان در فرايند سياست‌گذاري پژوهشي را دوچندان مي‌كند.