مقايسۀ ساخت كالبدي-فضايي و اجتماعي-اقتصادي مساكن مهر از منظر ساكنان (مورد مطالعه: شهر جديد سهند تبريز و شهر گلبهار مشهد)

با اجرايي‌شدن سياست مسكن مهر در راستاي تأمين مسكن اقشار كم‌درآمد، مشكلات ساختاري-كالبدي و اجتماعي-اقتصادي‌ پديدار شده است. در اين ميان، احساس نابرابري اجتماعي و جدايي‌گزيني فضايي ساكنان (با توجه به وابستگي به كلان‌شهر هم‌جوار)، از جمله مسائلي است كه با وجود اهميت‌داشتن، كمتر مدنظر قرار گرفته است. اين پژوهش با هدف شناسايي نحوه ارتباط ساخت كالبدي مجموعه مساكن مهر با ساخت اجتماعي اقتصادي آن، به كندوكاو در كنش‌هاي مرتبط ساكنان پرداخته است. همچنين به روش مقايسه‌اي در دو نمونه 50 عددي مستقل (مسكن مهر شهر جديد سهند تبريز و شهر گلبهار مشهد) و روش خوشه‌اي در فازهاي مختلف پروژه انجام شده است. داده‌ها از نظر توصيفي و استنباطي با نرم‌افزار SPSS نسخه 20 تحليل شدند. ابتدا براي تعيين نرمال‌بودن داده‌ها از آزمون كولموگروف-اسميرنوف استفاده شد و نتايج آزمون، نرمال‌بودن داده‌ها را تأييد كرد؛ از اين‌رو با آزمون t فرضيه اصلي پژوهش آزموده شد. براساس يافته‌ها، ميان ساخت‌ فضايي توسعه مسكن مهر (25 گويه اصلي) و ساخت اجتماعي آن (14 گويه اصلي)، رابطه مستقيم و معناداري (ضريب پيرسون 0.68) وجود دارد. مطالعه نمونه‌ها با آزمون t نشان مي‌دهد، با وجود تفاوت معنادار داده‌ها در ابعاد اجتماعي و زيست‌محيطي (با ميانگين بيشتر در نمونه گلبهار) و ابعاد خدماتي و اقتصادي (با ميانگين بيشتر در نمونه سهند)، بعد كالبدي از وضعيت نسبتاً مشابهي در نمونه‌ها برخوردار است. همچنين بين ميانگين‌هاي محاسباتي آزمون t، مؤلفه‌هاي ساخت كالبدي-فضايي و ساخت اجتماعي-اقتصادي تفاوت معناداري مشاهده نشد. با وجود اينكه امتياز محاسباتي در هر دو گروه، متوسط به پايين بود، در نمونه گلبهار با اختلاف اندك، امتياز بيشتري برآورد شد. بر مبناي نتايج، تبعيض محسوس در ارائه خدمات و دسترسي به امكانات شهري در كنار دورافتاده‌بودن امكانات فضايي، در شكل‌گيري و تشديد احساس نابرابري اجتماعي و جدايي‌گزيني فضايي اين مجتمع‌ها، نقش مهمي ايفا كرده است.