تحليل فضايي شاخص هاي سالمندي در نواحي شهري و روستايي ايران

يكي از مهم‏ترين موضوعات قرن بيست‏ويكم مسئله سالخوردگي جمعيت و پيامدهاي ناشي از آن است. هدف از پژوهش حاضر تحليل فضايي نماگرهاي جمعيتي‏ سالمندان (جمعيت 65 سال و بالاتر) در نواحي شهري و روستايي ايران است. روش مطالعه توصيفي‏ تحليلي است و براساس هدف كاربردي است. براي جمع‏آورى اطلاعات از روش كتابخانه‏اى و اسنادى استفاده شده است و داده‏هاى خام مقاله براساس داده‏هاي سرشماري عمومي نفوس و مسكن در سال 1395 است. به‏منظور بررسى ويژگي‏هاى فضايى جمعيت سالمند از شاخص‏هاي نسبت سالمندي، نسبت وابستگي سالمندي، شاخص سالمندي، و شاخص پيري استفاده شده است. براي تحليل فضايي شاخص‏ها از روش‏هاي لكه‏هاي داغ و خودهمبستگي فضايي موران در محيط نرم‏افزار Arc GIS استفاده شده است. نتايج نشان مي‏دهد درصد جمعيت سالمند كشور طي دوره 1335 تا 1395 بيش از 1.5 برابر افزايش داشته است و پيش‏بيني مي‏شود نسبت جمعيت سالمند به كل جمعيت از 6.1 درصد در سال 1395 به 20.4 درصد در سال 1440 برسد. نتايج حاصل از روش لكه‏هاي داغ نيز نشان مي‏دهد نواحي شمالي و مركزي كشور داراي مقادير بالاتري از شاخص‏هاي سالمندي‏اند و خوشه فضايي داغ را تشكيل داده‏اند. در حالي كه نواحي جنوب شرق، جنوب، و جنوب غرب كشور داراي مقادير پايين‏تري از شاخص سالمندي بوده و خوشه فضايي سرد را تشكيل داده‏اند.