مقايسه شاخص‌هاي انرژي، محيط زيستي و اقتصادي در نظام‌هاي توليد گندم آبي و زعفران در استان خراسان رضوي

اين مطالعه با هدف ارزيابي جامع بيلان انرژي، پيامدهاي محيط زيستي و آناليز اقتصادي بوم‌نظام‌هاي گندم آبي (بعنوان سيستم پرنهاده و رايج) و زعفران (بعنوان سيستم كمنهاده و سنتي) در استان خراسان رضوي در سال 1397 انجام شد. نهادههاي مصرفي دو گياه گندم (يكساله) و زعفران (چندساله طي سالهاي اول تا ششم) با استفاده از پرسشنامه (32 پرسشنامه براي هر محصول) جمعآوري شد. شاخص‌هاي كارايي انرژي، شاخص‌هاي اقتصادي و شاخص‌هاي اكولوژيكي براي زمين، آب و كودهاي شيميايي و ارزيابي چرخه حيات محاسبه و تعيين شدند. ارزيابي چرخه حيات بر اساس روش ISO14044، در چهار گام شامل مشخصسازي اهداف و حوزه عمل، مميزي چرخه حيات، ارزيابي تأثير چرخه حيات و تلفيق، نتيجهگيري و تفسير نتايج محاسبه گرديد. گروههاي تأثير مورد مطالعه شامل گرمايش جهاني، اسيدي شدن و اوتريفيكاسيون (در محيطهاي خشكي و آبي) بودند. بالاترين سهم انرژيهاي ورودي به مزارع گندم، كود شيميايي نيتروژن و سوخت و براي زعفران، پياز و الكتريسته بود. بهره‌وري انرژي براي زعفران و گندم به ترتيب 0.000019 و 0.097 كيلوگرم به ازاي مگاژول و فشردگي انرژي به‌ترتيب 46.93 و 33.48 مگاژول به ازاي دلار محاسبه شد. بهره‌وري زمين در مزارع گندم و زعفران به‌ترتيب 21.36 و 0.01 كيلوگرم بر هكتار در روز و بهره‌وري اقتصادي زمين به‌ترتيب 1.51 و 0.52 دلار بر كيلوگرم در روز تعيين گرديد. شاخص بوم‌شناخت براي نظام‌هاي توليد زعفران و گندم به‌ترتيب 22.62 EcoX به ازاي يك كيلوگرم كلاله و 0.46 EcoX به ازاي يك تن دانه بدست آمد.