ارزيابي اشكالات علامه طباطبايي بر استفاده عالم ذر از آيه ميثاق

موضوع مقاله پيش رو، بررسي اشكالات علامه طباطبايي بر استفاده«عالم ذر» از «آيه ميثاق» است. در مورد استفاده عالم ذر يا عدم استفاده آن از آيه 172 سوره اعراف كه به «آيه ميثاق» معروف است، بين انديشمندان اسلامي اختلاف ديدگاه وجود دارد. برخي از مفسران و انديشمندان اسلامي، دلالت آيه ميثاق را بر وجود عالم ذر مورد انكار قرار داده و مبناي انكار آنان سلسله اشكالاتي است كه بر استفاده عالم ذر از آيه ميثاق وارد كرده‌اند. از جمله كساني كه بر استفاده عالم ذر از آيه ميثاق اشكالات متعددي وارد كرده‌اند، علامه طباطبايي است. ايشان در تفسير الميزان بردلالت آيه مذكور بر وجود عالم ذر اشكالاتي وارد كرده كه در آثار ساير انديشمندان ومفسران نيامده است و در نتيجه وجود عالم ذر را به اين معنا كه همه انسان‌ها در عالمي قبل از آفرينش آنان در دنيا، آفريده شدند و خداوند از آنان، در حالي‌كه داراي روح و در نتيجه داراي عقل و شعور بودند، به ربوبيت خويش پيمان و اقرار گرفته؛ انكار كرده و مفاد آيه ميثاق را به گونه ديگري توجيه كرده است. در اين مقاله، اشكالات ايشان مطرح و به همه آن‌ها تفصيلا پاسخ داده شده است و در نتيجه اشكالات ايشان نمي تواند استفاده عالم ذر از آيه ميثاق را مانع شود.