جايگاه اصل مراقبت بايسته در پيشگيري از سوانح هوايي با تأكيد بر سرنگوني هواپيماي مسافري اوكراين (752)*

اصل مراقبت بايسته به‌عنوان يكي از اصول عمومي حقوق كه از ريشه‌هايي مستحكم در اسناد بين‌المللي و رويه قضايي بين‌المللي مثل تنگه كورفو و ... نيز برخوردار است به‌ويژه دولت‌هاي محل فرود، برخاست و عبور هواپيماهاي مسافري را به تعهداتي خاص جهت پيشگيري از سوانح هوايي ملتزم مي‌نمايد. در 18 دي ماه 1398 هواپيماي بوئينگ 737 خطوط هوايي اوكراين (شماره پرواز 752) با 176 مسافر و خدمه بر فراز قلمرو هوايي ايران به‌اشتباه موردحمله موشكي ايران قرار گرفت و سرنگون شد. باتوجه‌به اين امر كه ساعاتي قبل از سرنگوني اين هواپيما، نيروهاي ايراني به تلافي ترور سردار سليماني، پايگاه نيروهاي آمريكايي در عراق را موشك‌باران كرده بودند و از بيم اقدامات تلافي‌جويانه آمريكا در آماده‌باش كامل به‌سر مي‌بردند، به‌نظر مي‌رسد كه ايران مي‌بايست موقتاً پرواز هواپيماهاي مسافري در قلمروي هوايي خود را به حالت تعليق درآورد تا افراد بي‌گناه به اشتباه در معرض حملات نيروهاي ايراني و يا آمريكايي قرار نگيرند. به‌نظر مي‌رسد دولت جمهوري اسلامي ايران با نقض اصل مراقبت مقتضي، اقدامات احتياطي و پيشگيرانه لازم را انجام نداده و مسئوليت بين‌المللي سرنگوني هواپيما مسافربري اوكراين و كشته شدن خدمه و مسافران آن را به‌عهده دارد.