چالش‌هاي بين حق دسترسي به دارو و اختراعات دارويي

زمينه و هدف: همواره از آغاز شناسايي اختراعات دارويي، چالشي‌هايي ميان حق دسترسي به دارو و اختراعات دارويي، وجود داشته است. از يكسو منافع مخترعين و شركت‌هاي دارويي و از سوي ديگر، حق دسترسي به دارو به خصوص براي مردم كشورهاي كمتر توسعه يافته يا در حال توسعه، سازمان‌هاي جهاني را براي يافتن راه حل اين معضل، تحت فشار گذاشته است. به اين منظور، در موافقتنامه‌ها و كنوانسيون‌هاي بين‌المللي، راه‌حل‌هايي براي اين موضوع پيشنهاد شده است كه مي‌تواند به كشورهاي در حال توسعه در دسترسي به دارو، ياري رساند. هدف از انجام اين تحقيق، بررسي چالش‌هاي موجود بين حق دسترسي به دارو و اختراعات دارويي و اراﺋه راهكارهاي كاربردي براي ايجاد تعادل بين اين حقوق است. مواد و روش‌ها: روش تحقيق در اين نوشتار، توصيفيتحليلي است. ملاحظات اخلاقي: ملاحظات اخلاقي مربوط به نگارش متون و نيز ارجاع‌دهي به منابع رعايت گرديد. يافته‌ها: بروز بيماري‌هاي همه‌گير، بحراني به همراه خواهد داشت. در اين ميان، اكثر نگاه‌ها متوجه تلاش دانشمندان براي كشف داروي مؤثر است. چالش‌هاي ميان اختراعات دارويي و حق دسترسي به دارو به‌عنوان حقي بشري، همواره دغدغه‌اي براي منتقدين و كشورهاي درحال توسعه بوده است؛ اما به دليل اعتقاد به جايگاه قانوني هر دو، نمي‌توان يكي را بر ديگري ترجيح داد و يا به حذف يكي از اين دوحق كه يكي ناشي از مالكيت بر اموال فكري و ديگري نتيجه حق بر سلامت به‌عنوان يكي از مصاديق بارز حقوق بشر است، اقدام نمود. نتيجه‌گيري: در تعارض ميان حق بر سلامت و حق بر اختراع مي‌توان به مواردي نظير ليسانس اجباري، واردات موازي، استثناء بولار، تصميم معاف‌سازي و تعديل و كنترل قيمت اشاره نمود.