تعيين دادگاه صالح در دعاوي نقض حق مؤلف در فضاي مجازي

با افزايش استفاده از اينترنت، امكان نقض حق مؤلف در فضاي مجازي توسط ميليون ها كاربر در سراسر جهان فراهم شده و دارنده اين حق را با اين پرسش مواجه كرده كه در دعوا عليه نقض كنندگان متعدد حق وي كه در كشورهاي مختلفي هستند چه دادگاهي صالح است؟ آياقواعدسنتّىتعيين صلاحيت درفضاىمجازى قابل اعمال است، يا نيازمند قواعد جديدي براي اين حوزه هستيم؟در اين مقاله با مطالعه تطبيقي و تحليلي مسئله فوق در چند سند بين‌المللي، منطقه‌اي و حقوق ايران تلاش كرده ايم ضوابط تعيين دادگاه صالح در دعاوي نقض اينترنتي حق مؤلف را تعيين كنيم.با بررسي انواع صلاحيت هاي مطرح در اين دعاوي، اين نتيجه حاصل شد كه در تمام دعاوي نقض اينترنتي حق مؤلف نمي توان به يك قاعدۀ حل تعارض اكتفا نمود؛ بلكه اوضاع و احوال خاص هر دعوا در تعيين قاعدۀ حل تعارض نقش اساسي دارد. در اين دعاوي گرچه اصولاً دادگاه اقامتگاه خوانده صلاحيت عام دارد، ولي در برخي موارد خواهان به موجبِ مقررات و كنوانسيون ها حق انتخاب دادگاه صالح را از بين دو يا چند دادگاه دارد (صلاحيت خاص)؛ و گاه ممكن است دادگاه صالح به توافق طرفين تعيين شود (صلاحيت توافقي)؛ و در برخي موارد دعاوي نقض حق مؤلف در محيط مجازي به موجبِ قواعد آمره صرفاً در دادگاه خاصي قابل طرح است (صلاحيت انحصاري).