تحليل آسيب پذيري كاربري هاي تاريخي شهرستان خوانسار و اولويت بندي آنها در عمليات امداد و نجات با رويكرد مديريت واحد بحران

زمينه و هدف: در دهه هاي اخير، تحليل آسيب پذيري در كاربري هاي شهري مانند بناهاي تاريخي در راستاي افزايش تاب آوري و مقاومت آنها در مقابله با انواع مخاطرات انساني و طبيعي، بيش از پيش مورد توجه قرار گرفته است. كاربري هاي تاريخي خوانسار به دليل شرايط ويژه جغرافيايي و توپوگرافي خاص منطقه در معرض انواع بحران ها و آسيب ها بوده و مطالعه جامع اين مؤلفه هاي شهري در قالب طرح هاي مديريت بحران اهميت و ضرورت اساسي دارد. هدف از پژوهش حاضر، ارزيابي ميزان آسيب پذيري كاربري هاي تاريخي در پهنه شهرستان خوانسار و اولويت بندي منطقه اي آنها در عمليات هاي امداد و نجات و مديريت بحران است. روش: داده هاي پژوهش در قالب دو گروه شاخص بنيادين و مديريتي با استفاده از 121 چك ليست ابداعي پژوهشگران جمع آوري شده و بعد از طبقه بندي در مدل سلسله مراتبي AHP تحليل گرديده است. نقشه ها نيز در محيط GIS ترسيم شده اند. يافته ها: يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه كاربري هاي تاريخي شهرستان خوانسار از لحاظ بنيادين و زيرساختي بسيار آسيب پذير بوده و در بحران هاي احتمالي تاب آوري اندكي دارند. از سوي ديگر، ضعف در فرآيندهاي مديريت و برنامه ريزي بحران در اين كاربري ها سبب گرديده تا عمليات امداد و نجات، تخليه اضطراري و مقابله با بحران در اين كاربري ها با چالش هاي جدي همراه باشد. نتيجه گيري: كاربري هاي تاريخي واقع در بخش مركزي منطقه مورد مطالعه يعني شهر خوانسار با وزن نهايي 0.60 در هر دو شاخص بنيادين و مديريتي در مدل AHP داراي بيشترين مقدار آسيب پذيري بوده و در اولويت اول عمليات هاي مقابله با بحران و امداد و نجات هستند. به طور كلي، كاربري هاي تاريخي شهرستان خوانسار با توجه به جميع شاخص ها در مخاطرات احتمالي وضعيتي حاد، بحراني و بسيار آسيب پذير دارند. تدوين و اجراي طرح هاي جامع بحران، استحكام بخشي بناهاي تاريخي، اجراي راهبردهاي پدافند غيرعامل، مشاركت در فرآيند مديريت بحران و بهره گيري از توان تمامي نهاد هاي اجرايي در شرايط حادثه از اهم راهبردهاي پدافندي براي افزايش تاب آوري اين كاربري ها در بحران ها و بلاياي احتمالي است.