پهنه بندي آسيب پذيري شهر تهران در بحران هاي طبيعي از منظر گروه هاي جمعيتي

زمينه و هدف: گروه هاي جمعيتي، آسيب پذيري يكساني در برابر بحران هاي طبيعي ندارند و زنان، كودكان و سالمندان از آسيب‌پذيري بيشتري نسبت به ساير گروه هاي جمعيتي برخوردارند. عامل جنسيت مي تواند آسيب پذيري ها را تحت تاثير قرار دهد به طوري كه تجربيات بحران هاي گذشته نشان داده است كه زنان و دختران در برابر مردان و پسران از آسيب پذيري بيشتري برخوردارند. از طرف ديگر، زنان و دختران همچنين مي توانند در صورت توانمندسازي، ظرفيت اجتماع را در مواجهه با بحران هاي طبيعي ارتقاء دهند. وضعيت تأهل افراد مانند مجرد، متاهل، بيوه و مطلقه بودن نيز در ميزان آسيب پذيري افراد تاثيرگذار است. بنابراين، بررسي وضعيت گروه هاي جمعيتي آسيب پذير به منظور برنامه ريزي مناسب جهت پيشگيري يا كاهش خطرپذيري بسيار حياتي است و امروزه ديدگاه جنسيت يكي از شيوه هاي هوشمندانه در مديريت و كاهش خطرپذيري محسوب مي گردد. هدف از اين پژوهش، پهنه بندي آسيب‌پذيري شهر در بحران هاي طبيعي از منظر گروه هاي جمعيتي است. براي اين منظور اطلاعات تفكيك شده جنسيتي در گروه هاي جمعيتي آسيب پذير شامل كودكان (به تفكيك دختران و پسران)، زنان و مردان (با توجه به وضعيت تاهل آنها)، و همچنين سالمندان (به تفكيك سالمندان زن و سالمندان مرد) در نظر گرفته مي شود. روش: در اين پژوهش، با استفاده از فرآيند تحليل سلسله‌ مراتبي مناطق آسيب پذير شهر تعيين و اولويت بندي بر اين اساس صورت گرفت. روش پيشنهادي شامل ساخت يك ساختار سلسله مراتبي از معيارها و زيرمعيارها، تهيه نقشه هاي آسيب پذيري براساس هر زيرمعيار، توليد ماتريس مقايسه ي دودويي، محاسبه ضريب اهميت معيارها و زيرمعيارها، محاسبه‌ي نرخ ناسازگاري و محاسبه‌ي ميزان آسيب پذيري هر منطقه است. بدين ترتيب مناطق اولويت دار شهري براي توانمندسازي و ظرفيت سازي شناسايي مي شود. يافته ها: شهر تهران از شهرهاي آسيب پذير در برابر بحران هاي طبيعي است و وضعيت گروه هاي جمعيتي سبب افزايش ميزان آسيب پذيري آن شده است. در اين پژوهش، با توجه به گروه هاي جمعيتي آسيب پذير با تفكيك جنسيتي در مناطق 22 گانه ي شهر تهران، مناطق آسيب پذير شهر تعيين شدند و اولويت بندي بر اين اساس صورت گرفت. نتيجه گيري: نتايج حاكي از اين است كه مناطق 4، 5، 15 و 20 از مناطق اولويت دار مي باشند كه لازم است ظرفيت سازي براي توانمندسازي گروه هاي آسيب پذير جمعيتي آنها صورت گيرد.