رؤيت خدا در پرتو آيات و روايات با تأكيد بر نظر متكلمان وعرفا

ظاهر شماري از آيات قرآن بر رؤيت خداوند در قيامت دلالت دارد مانند آيه: «وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَاضِرَه‌ٌ الى‌ رَبِّها ناظِرَه‌ٌ» (قيامت /23-22)؛ اما ظاهر برخي ديگر آيات از جمله آيه: «لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ» (انعام /103) رؤيت خداوند را انكار مي كند. آيه‌ «الى‌ رَبِّها ناظِرَه‌ٌ» (قيامت/23) از مهم‌ترين آيات مورد اختلاف مفسران اشاعره، معتزله و اماميه و نيز عرفا مي باشد. در اين آيه شريفه چيستي معناي واژه هاي «الي» و «ناظره» مورد دقت مفسران قرار گرفته است. اين آيه با عطف توجه به واژه «ناظره»، يكي از مستندات قائلين به جواز رؤيت خداوند از جمله اشاعره مي باشد. مفسرين معتزله و اماميه ضمن تبيين معناي صحيح آيه، قول اشاعره را نادرست اعلام كرده اند اما خود در بيان معناي آيه دچار اختلاف شده اند. در بيان عرفا، مفهوم رؤيت و نظر با آنچه كه متكلمان برداشت مي‌كند متفاوت است؛ رؤيت همـان علـم شـهودي و حضوري است كه جـز بـه خـود انسـان و متعلقـات او تعلق نمي گيرد. در اين پژوهش به روش اسنادي و كتابخانه اي، به شيوه تحليلي و مقايسه اي، سعي در بيان و بررسي اقوال مختلف مفسران داشته و با جمع آوري تمام احتمالات معنايي به همراه گونه هاي مختلف عقلي- نقلي به بررسي و تبيين اين آيات پرداخته است. نتايج نشان مي‌دهد كه امكان «رؤيت خدا» با چشم سر، چه در اين دنيا و چه آخرت، امكان پذير نيست و نظر صحيح، انتظار كشيدن رحمت، ثواب و نعمت‌هاي خداوند مي‌باشد.