معرفت به حق از نظر عرفا

شناخت خداوند بلندمرتبه ، به دو صورت ممكن مي شود: شناختي كه از راه وصول علم است وشناختي كه ازراه وصول ِحال است، چنان كه حاصل سيروسلوك عارف درمشرب شيخ محمودشبستري، معرفت، فناي درحق است.معرفت به حق، عاري شدن ازصفات بشري است تازماني كه حضورفرد درميان است، بنده درحجاب خودي باقي مي ماند.معرفت ، براساس آگاهي وتغييرسطح آگاهي بشري است زيرا تا تن در ديگِ محنت وابتلاي آتش رياضت گداخته نگردد به كمال ومعرفت دست نمي يابد. انسان زماني مُدرك حق وجهان هستي مي شودكه صاحب مقام شده وبه مسأله استبطان وبينندگي، دست يافته باشد.زماني كه سالك ازخود پرستي فارغ نشود، خداپرست نمي گردد.اول قدم بايدبنده بود تا بارياضت وعنايت الهي آزادي يابد. زيرا هدف ازمعرفت ِسالك، جهت وصال نيازبه زمان وادوات مادي دارد چون براي سير به كمال، دل ِآدمي به روزگار نيازمند است. اسباب وادوات يا مُلكي(آن چه مربوط به قالب وظاهر)اندويا ملكوتي(هرچه تعلق به باطن دارد چون:حضور، خشوع، محبت، شوق و..). اهميت موضوع دراين عبارت خلاصه مي شود كه آيا عرفا در مورد معرفت داراي آراي يكسانند ياخير؟ اين مقاله با شيوه توصيفي – تحليلي مورد بررسي قرار گرفته است. مسأله اين است كه آيا رياضت وسير وسلوك به تنهايي منجر به معرفت مي‌شود ؟يا عنايت بايد شامل عارف گردد؟ همچنين آيا معرفت داراي مراتبي است ؟ آيا عارف مي‌تواند ذات الهي را آن چنان كه هست ادراك كند؟