واكاوي طريقت حروفيه در دوره عثماني

حروفيه يكي از طريقت هاي صوفيانه مهم و تأثيرگذار در تاريخ امپراتوري عثماني بود كه بررسي مناسبات آن با دولت عثماني، جهت روشن ساختن زاويه اي از پيوند دولت عثماني با طريقت هاي صوفيه، از اهميت بسياري برخوردار است. زمينه هاي پيدايش حروفيه به قرن 8 ق./ 14 م. در ايران برمي گردد. آن زمان كه اين طريقت در آناطولي پايه گذاري شد، توانست از طريق پيوند با بكتاشيه نفوذ خود را در قلمرو امپراتوري عثماني گسترش داده و چندين قرن در تحولات سياسي و اجتماعي امپراتوري عثماني نقش داشته باشد. خواست بنيادي پژوهش حاضر، بررسي چگونگي شكل گيري و نضج و بالندگي حروفيه در قلمرو عثماني با نگاهي به زمينه هاي پيدايش و آغاز آن و نيز روابط و تأثيرات حروفيه بر ديگر طريقت هاي تصوف، بويژه بكتاشيه و همچنين نقش سياسي و اجتماعي حروفيه در امپراتوري عثماني مي باشد. روش تحقيق در اين پژوهش روش توصيفي-تحليلي و شيوه گردآوري اطلاعات نيز كتابخانه اي است. نتايج و دستاوردهاي اين پژوهش نشان مي دهد كه از نخستين سال هاي تأسيس دولت عثماني ميان اين دولت و طريقت حروفيه مناسباتي وجود داشته است و داعيان حروفيه با نفوذ در قلمرو عثماني و ايجاد روابط محكم با بكتاشيه و نفوذ در ميان مليت هاي مسيحي و لشكر يني چري، به ترويج عقايد حروفي گري پرداختند. حروفيان جهت دستيابي به اهداف اجتماعي و سياسي خود، همواره در صدد فعاليت هايي بر عليه حكومتگران عثماني بودند. آراء و عقايد بدعت آميز و توطئه گري هاي آن ها عليه دولت عثماني باعث گرديده بود، عثماني ها همواره در طي قرون مختلف در پي سركوبي و تعقيب و تعذيب آن ها باشند.