خودشناسي، ضرورت و راه‌هاي دستيابي به آن از منظر علامه طباطبايي(ره)

«خودشناسي» عبارت است از نوعي درون نگري و كنكاش در وجود خويشتن، جهت شناخت استعداد‌ها، تمايلات و كشش‌هاي باطني و در نهايت دستيابي انسان به كمال حقيقي خود. در خودشناسي، شناخت «خود» حقيقي و ملكوتي انسان، مد نظر است كه، حقيقتي غير مادي، غير متكثر، ثابت و باقي در جميع حالات و عوارض است؛ به گونه اي كه انسان براي اثبات آن در درون خويش نياز به هيچ برهان و استدلالي ندارد و با علم حضوري آن را شهود مي‌كند. دانشمندان بسياري در حوزه‌هاي مختلف معرفتي به طور مستوفي در اين زمينه سخن گفته اند ليكن نوع نگرش عارف سالك علامه طباطبايي(ره) در اين باب (خودشناسي)، بسيار دقيق و پرمحتوا است. اين مقاله به روش توصيفي –تحليلي در آثار ايشان درصدد دست يابي به موضوع فوق الذكر به اين نتايج دست يافته است: ايشان طريق معرفت نفس را نزديك ترين راه به سوي خداشناسي مي‌داند و بر اين باور است كه براي ورود و دستيابي به اين طريق، بايد از اسباب مذكور در شرع از قبيل: محاسبه، مراقبه، صمت، جوع، خلوت، شب زنده داري و ديگر اسباب ياد شده در منابع شرعي مدد گرفت و بر اعمال عبادي مجاهدت نمود . بدين ترتيب در اثر توجه به نفس به تدريج چهار عالم توحيد افعال، توحيد صفات، توحيد اسماء و در پايان توحيد در ذات بر شخص سالك منكشف خواهد شد.