عنوان مقاله :
سنگ شناسي، زمين شيمي و سنگ زايي آندزيت‌هاي دوپيروكسن‌دار شمال باختري ورزقان (شمال باختري ايران): شاهدي بر ماگماتيسم كالك‌آلكالن در محيط پسابرخوردي
عنوان به زبان ديگر :
Petrology, geochemistry, and petrogenesis of two- pyroxene andesites in the northwest of Varzaghan (NW Iran): An evidence of calc- alkaline magmatism in a post- collisional setting
پديد آورندگان :
فريدآزاد، مروت دانشگاه صنعتي سهند تبريز - دانشكده مهندسي معدن
كليدواژه :
آندزيت دوپيروكسن دار , گوشتة سنگ‌كره‌‌اي , محيط پسابرخوردي , شمال باختري ورزقان , پهنة آتشفشاني اهر- ارسباران
چكيده فارسي :
منطقة بررسي‌شده در استان آذربايجان شرقي و در شمال‌باختري شهر ورزقان جاي دارد. اين منطقه در پهنة آتشفشاني اهر- ارسباران است كه خود بخشي از يك واحد تكتونو- ماگمايي بزرگ به‌نام فلات بلند ايراني- تركي به‌شمار مي‌رود. سنگ‌هاي آتشفشاني بررسي‌شده جوان‌ترين تظاهرات آتشفشاني منطقه هستند و از روانه‌هاي آندزيتي و نهشته‌هاي آذرآواري مربوطه ساخته شده‌اند. بافت غالب اين سنگ‌ها بافت پورفيري است و پلاژيوكلاز، كلينوپيروكسن و ارتوپيروكسن از فنوكريست‌هاي اصلي آنها به‌شمار مي‌روند. اين سنگ‌ها سرشت كالك‌آلكالن تا كالك‌آلكالن پتاسيم بالا دارند و در نمودارهاي عنصرهاي خاكي كمياب بهنجارشده به تركيب كندريت، الگوي كم شيب (LaN/YbN = 54/7- 21/5) با آنومالي منفي ضعيف در عنصر يوروپيم (Eu/Eu*= 89/0- 82/0) نشان مي‌دهند. در نمودارهاي چندعنصري بهنجارشده به تركيب MORB، غني‌شدگي در عنصرهاي كمياب خاكي سبك و عنصرهاي ليتوفيل بزرگ يون (مانند: Ba، Th، K و Sr) نسبت به عنصرهاي كمياب خاكي سنگين و عنصرهاي با شدت ميدان بالا و نيز آنومالي منفي در عنصرهايي مانند Ta، Nb و Ti نشان مي‌دهند. اين ويژگي‌ها از ويژگي‌هاي ماگماهاي وابسته به فرورانش هستند. يافته‌هاي به‌دست‌آمده از بررسي‌هاي سنگ‌شناسي سنگ‌هاي بررسي‌شده و مقايسه آنها با سنگ‌هاي هم‌سرشت در ديگر بخش‌هاي فلات بلند ايراني- تركي (آرارات و سهند) بر اين نظر صحه مي‌گذارند كه ماگماي مادر سنگ‌هاي آندزيتي شمال‌باختري ورزقان در يك محيط پسابرخوردي از ذوب‌بخشي گوشتة سنگ‌كره‌‌اي زيرقاره‌اي پديد آمده است كه پيش از اين با سيال‌هاي آزادشده از تختة فرورو متاسوماتيزه شده است و در هنگام بالاآمدن به سطح زمين با پوستة قاره‌اي بالايي نيز آلايش پيدا كرده است.
چكيده لاتين :
The Ahar-Arasbaran Volcanic Belt (AAVB), in the Eastern Azerbaijan province, is located in the NW of Varzaghan. The area is a part of a large tectono-magmatic unit called Turkish-Iranian High Plateau (TIHP). The studied volcanic rocks composing of andesitic lavas and related pyroclastic deposits are the youngest volcanic rocks in the area. Mineralogically, these rocks are characterized by plagioclase, clinopyroxene and orthopyroxene as the main phenocrysts with dominant porphyritic texture. They have calc-alkaline to high-K calc-alkaline nature and on chondrite-normalized REE diagrams display less steep patterns (LaN/YbN=5.21-7.54) along with weak negative Eu anomaly (Eu/Eu*=0.82-0.89). The notable features of these rocks on MORB-normalized multi-element diagrams are LREEs and LILEs enrichment (i.e., Ba, Th, K, and Sr) relative to HREEs and HFSEs and TNT negative anomalies, which all are criteria of subduction-related magmas. The petrologic studies of above-mentioned rocks and their comparison with the comagmatic rocks from other places of TIHP (Ararat and Sahand) support this hypothesis that the parent magma of NW Varzaghan andesitic rocks was derived from partial melting of the subcontinental lithospheric mantle, which previously metasomatized by releasing fluids from subducting slab in a post-collisional setting and contaminated by upper continental crust during ascending to the surface.
