تبيين جامعه‌شناختي اثر محروميت اقتصادي و اجتماعي (محروميت نسبي) بر گرايش به خشونت سياسي شهروندان تهراني

هدف و زمينه: هدف از انجام اين پژوهش، بررسي تأثير نقش محروميت نسبي (محروميت اقتصادي و محروميت اجتماعي) بر گرايش به خشونت سياسي شهروندان تهراني مي باشد. از آنجا كه طي سال هاي اخير، كنش هاي خشونت‌آميز شهروندان بهويژه در شهر تهران، رو به فزوني است، بررسي جامعه شناختي اين پديده مي تواند گامي مهم در شناخت آن و اتخاذ تصميمات مبتني بر روش هاي علمي بردارد.روش تحقيق: تحقيق حاضر از نظر هدف كاربردي روش آن، تبييني پيمايشي مي‌باشد. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه اين تحقيق، كليه افراد 18 سال به بالاي ساكن شهر تهران در سال 1399 هستند كه حجم نمونه با استفاده از نرم افزار spss sample power، 1009 نفر تعيين گرديد. نمونه هاي اين تحقيق به روش خوشه‌اي چندمرحله‌اي انتخاب شدند. پس از جمع‌آوري اطلاعات و ورود داده ها در نرم‌افزار spss، ضريب آلفاي كرونباخ براي متغير خشونت سياسي 0.78، احساس محروميت اجتماعي 0.82 و احساس محروميت اقتصادي 0.89 محاسبه شد، همچنين از روش هاي آماري نظير تحليل تك‌متغيره (شاخص ها گرايش به مركز و پراكندگي) و مدل سازي معادلات ساختاري استفاده شده است. يافته‌ها ‌و نتيجه گيري: مهم ترين يافته هاي اين پژوهش حاكي از آن است كه احساس محروميت اقتصادي به طور مستقيم بر گرايش به خشونت سياسي اثرگذار نبوده و اثر آن بر متغير وابسته پژوهش (گرايش به خشونت سياسي) به طور غير مستقيم از طريق اثرگذاري بر احساس محروميت اجتماعي معنا پيدا مي كند. هر چند اين ميزان اثر نيز بسيار ضعيف است (ضريب تأثير برابر با 0.08). در مقابل، احساس محروميت اجتماعي با ضريب تأثير 0.29، به طور مستقيم بر گرايش به خشونت سياسي شهروندان اثرگذار بوده است. همچنين، احساس محروميت اقتصادي با ضريب تأثير 0.28 بر احساس محروميت اجتماعي اثرگذار بوده است. نتايج اين پژوهش نشان داد با افزايش احساس محروميت اجتماعي، گرايش به خشونت سياسي بيشتر مي شود. همچنين، احساس محروميت اقتصادي، به طور مستقيم بر گرايش به خشونت سياسي اثرگذار نمي باشد.