جايگاه خراسان بزرگ در تحولات مذهبي و هنري شرق در دوره اشكانيان

خراسان بزرگ در تمامي دوران هاي تاريخي ايران، نقش مؤثري در تبادلات منطقه اي شرق ايران داشته و در اين زمينه، اطلاعات جامعي در اختيار پژوهشگران است. اما در اين ميان، پيرامون عملكرد منطقه خراسان در تاريخ اشكاني، به دليل از بين رفتن آثار و منابع تاريخي توسط ساسانيان و هم چنين گذر زمان بسيار محدود مي باشد. بر اين اساس، هدف از انجام اين پژوهش كه به روش توصيفي تحليلي صورت پذيرفته است، تحليل جايگاه خراسان بزرگ (خراسان امروزي، بلخ، مرو، هرات)، به‌عنوان اولين مقر حكومتي اشكانيان در زمينه هاي مذهبي و هنري اين دوره مي باشد كه اين امر با توجه به منابع دسته اول و مدارك باستان شناختي به دست آمده از اين دوره انجام مي‌پذيرد. پژوهش پيش رو، در صدد پاسخ گويي به اين پرسش ها مي باشد كه خراسان بزرگ در تاريخ اشكاني، چگونه توانسته است زمينه ساز تحولات ساختاري مذهبي و هنري گردد و در ادامه، بيشترين تأثيرگذاري تحولات مذهبي و هنري خراسان بزرگ دركدام مناطق مشهود است. در اين راستا، با توجه به يافته‌هاي پژوهش مي توان گفت جايگاه خراسان بزرگ در دوره اشكاني، به صورت فرامنطقه اي بوده و بر اساس تسامح مذهبي و فرهنگي صورت پذيرفته است. هم چنين خراسان بزرگ به دليل قرارگيري در گذرگاه ارتباطي شرق و غرب، توانسته است با گسترش مذهب بودا، مهر و زرتشتي در شرق ايران، هند، چين و حتي روم بيزانس تأثيرگذاري مذهبي داشته و با توجه به آثار هنري هم چون سفال سازي و شيشه‌گري در هند و چين، تأثيرگذاري هنري ايجاد نمايد. علاوه بر آن، با تحليل ريشه شناسي خط و زبان پهلوي در دوره اشكاني، دريافتيم كه اين منطقه با توسعه خط و زبان پهلوي در داخل ايران، تاجيكستان و افغانستان تأثير فرهنگي  به صورت فرامنطقه اي ايجاد نموده است.