نقش عامل هاي توسعه مالي در چگونگي اثرگذاري قيمت نفت بر روي رانت نفت و رانت گاز در ايران

The Role of Financial Development Factors on How to Affect Oil Price on Oil and Gas Rents in Iran

هدف اين مقاله، بررسي نقش عامل هاي توسعه مالي در چگونگي اثرگذاري قيمت نفت بر روي رانت نفت و رانت گاز در ايران مي باشد. براي اين منظور، جهت ساخت شاخص چند بعدي توسعه مالي، از روش تجزيه مولفه هاي اصلي و از ميانگين وزني نه شاخص توسعه مالي مورد تاييد بانك جهاني، استفاده شده، و قيمت نفت، از تخمين قيمت هاي تك محموله اي نفت به دست آمده است. داده ها به صورت فصلي براي كشور ايران و طي دوره زماني 1970Q1-2016Q4 جمع آوري شده اند. در اين مطالعه، نقش عامل هاي توسعه مالي در چگونگي اثرگذاري قيمت نفت بر روي رانت نفت و گاز، در قالب يك سيستم معادلات همزمان و با استفاده برآوردكننده SUR و با بهره گيري از تكنيك رگرسيون غلتان در دو مرحله، بررسي شده: در مرحله اول، براي برآورد اثر قيمت نفت بر روي رانت حاصل از نفت و گاز، روش ARDL غلتان به كار رفته و پس از آن در مرحله بعد، اثر شاخص چندبعدي توسعه مالي، بر روي ضريب قيمت نفت در دو معادله رانت نفت و گاز، به دست آمده است. يافته هاي تحقيق حكايت از آن دارد كه شاخص چند بعدي توسعه مالي، داراي اثري مثبت بر نحوه اثرگذاري قيمت نفت در معادله رانت نفت و رانت گاز مي باشد؛ بدين مفهوم كه افزايش شاخص چندبعدي مالي در ايران، موجب تقويت اثرگذاري قيمت نفت بر روي رانت نفت و همچنين رانت گاز مي شود.

This paper investigates the role of financial development factors on how to affect oil price on oil and gas rents in Iran. In order to construct a multidimensional financial development index, the principal component analysis and weighted average of nine financial development indicators are used. The oil price is derived from the estimates of spot prices. Data is collected seasonally for Iran during the period of 1970Q1-2016Q4. In order to evaluate the how to affect oil price on oil and gas rents, a simultaneous equations system, the SUR estimator, and rolling regression method are used in two stages. In the first step, the ARDL rolling method is used to estimate the effect of oil price on oil and gas rents. Then, the effect of multidimensional financial development index on the oil price is determined by simultaneous equations system of oil and gas rents. The findings indicate the positive effect of multidimensional financial development index on how to influence oil price on oil rent and gas rents. It means that increasing multidimensional financial development index strengthens the effectiveness of oil price on oil and gas rents in Iran.