شيمي كاني كلينوپيروكسن هاي موجود در بازالت هاي جنوب غرب خوي، شمال شرق ايران: تعيين محيط زمين ساختي و شرايط تشكيل سنگ هاي بازالتي

Mineral chemistry of clinopyroxenes of basalts from south-west of Khoy, NW Iran: determination of tectonic environment and formation conditions of basaltic rocks

سنگ هاي آتشفشاني رخنمون يافته در جنوب غرب خوي داراي تركيب بازالت و به مقدار كمتر پلاژيوكلاز- فيريك بازالت هستند و به ترتيب از درشت بلور هاي كلينوپيروكسن + پلاژيوكلاز و پلاژيوكلاز تشكيل شده اند. اين سنگ ها به شدت دگرسان شده و داراي مقادير بالايي از كاني هاي ثانويه اپيدوت و كلريت در تركيب خود هستند. بر اساس بررسي هاي شيمي كاني، تركيب كلينوپيروكسن ها از ديوپسيد تا اوژيت در تغيير است. اين كاني ها داراي منطقه بندي تركيبي عادي هستند و از ماگماي اوليه با تركيب نيمه قليايي متبلور شده اند. كلينوپيروكسن ها در فشار 2 تا 5 كيلوبار، دماي 1100 تا 1150 درجه سانتيگراد و گريزندگي اكسيژن بالا متبلور شده اند. در نمودارهاي تفكيك محيط زمين ساختي، سنگ هاي مورد بررسي بيشتر در گستره همپوشاني محيط هاي تولييت هاي جزاير قوسي (IAT)، بازالت هاي پشت قوسي (BABB) و بازالت هاي پشته هاي ميان اقيانوسي (MORB) واقع هستند. بر اساس مقايسه سنگ هاي مورد بررسي با بازالت هاي مجموعه افيوليتي خوي، بازالت هاي جنوب غرب خوي به احتمال بسيار در حوضه پشت قوس تشكيل شده اند.

The exposed volcanic rocks in south west of the Khoy area consist of basalts with minor amounts of plagioclase-phyric basalts. These rocks are composed of clinopyroxene plus plagioclase and plagioclase phenocrysts, respectively. The basaltic rocks are highly altered and contains high amounts of secondary minerals mainly chlorite and epidote. According to mineral chemistry, the composition of clinopyroxenes varies from diopside to augite. The clinopyroxenes are characterized by normal zoning and were formed from a primitive subalkaline magma. The studied clinopyroxenes were crystalized at pressure of 2 to 5 kbars, temperature ranging from 1100- 1150 °C and high oxygen fugacity. On the tectonic setting discrimination diagrams, the south west of Khoy basalts plot mainly in the areas of overlap between IAT, BABA and MORB. The comparison between studied basalts and basaltic rocks in the Khoy ophiolitic complex reveal that the south west of Khoy basalts might have been formed in back- arc basin settings.