تبيين ژئواستراتژي بازيگران مداخله ‏گر و پيراموني حوزۀ خزر و امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران

ماهيت ژئوپليتيك حوزۀ خزر و نگرش متعارض بازيگران ساحلي نسبت به يكديگر كه نشأت‌گرفته از تحولات دوران پساشوروي است، اين حوزه را مستعد تاثيرگذاري بازيگران مداخله‏گر و پيراموني ساخته است. به همين منظور، بازيگران مداخله‏گر و پيراموني كه بخش مهمي از نظام ژئوپليتيكي خزر را تشكيل مي‏دهند، به واسطۀ برقراري روابط سياسي _ امنيتي با بازيگران ساحلي به گسترش نفوذ در اين حوزه مي‏پردازند. در اين ميان بازيگراني نظير آمريكا، اتحاديه اروپا، اسرائيل و چين كه در حلقۀ مداخله‏گر هستند و كشورهايي همانند تركيه، گرجستان، ازبكستان، ارمنستان و افغانستان نيز كه در حلقۀ پيراموني خزر قرار دارند، مي‏توانند در روابط متقابل با يكديگر يا بازيگران ساحلي تأثيرگذار باشند. بنياد پژوهش كنوني بر اين سؤال استوار است كه «ژئواستراتژي بازيگران مداخله‏گر و پيراموني حوزۀ خزر چگونه امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران را تحت تأثير قرار مي‏دهد؟» فرضيه تحقيق اين است كه بازيگران مداخله‏گر و پيراموني از طريق گسترش روابط نظامي ـ امنيتي با بازيگران ساحلي خزر در نظامي كردن اين حوزه مؤثر هستند و امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران را در اين حوزه با چالش مواجه مي‏سازند. اين مقاله با استفاده از روش تحقيق توصيفي ـ تحليلي و گردآوري داده‏ها به صورت كتابخانه‏اي و منابع اينترنتي به بررسي رويكردها و اقدامات امنيتي و نظامي چهار بازيگر مداخله‏گر و پنج كشور پيراموني در حوزۀ خزر و تأثير آنها بر امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران پرداخته است.