زمين شناسي، دگرساني، كاني شناسي و زمين شيمي در رخداد كانه زايي مس± طلاي چشمه زاغ، استان خراسان رضوي: شواهدي از كاني سازي احتمالي نوع سولفيد توده اي آتشفشان زاد

Geology, alteration, mineralogy and geochemistry of Cheshmeh Zagh Cu±Au occurrence, Khorasan Razavi province: probably evidence of volcanic massive sulfide mineralization

منطقه چشمه زاغ در استان خراسان رضوي و در بخش جنوبي پهنه سبزوار كه از پهنه هاي فلززايي مهم ايران است، قرار دارد. سنگ شناسي منطقه شامل تنوعي از سنگ هاي آتشفشاني (داسيت تا بازالت)، توده هاي نفوذي (گابرو تا سينوگرانيت) وابسته به كرتاسه پسين و انواع سنگ هاي رسوبي اليگوميوسن و كوارترنري است. دگرساني هاي گسترده اي از پروپليتي، كلريتي و اپيدوتي منطقه را فراگرفته است، اما كانه زايي اصلي در قالب دو پهنه عدسي شكل ديده مي شود كه بوسيله دگرساني هاي آرژيلي و سيليسي-سرسيتي احاطه شده اند. كانه هاي اوليه شامل پيريت، كالكوپيريت و مگنتيت و كاني هاي ثانويه شامل مالاكيت، كووليت و اكسيدهاي آهن است. بيشينه مقدار عناصر در پهنه هاي اصلي كاني سازي شامل 1/5 درصد مس، ppb 2230 طلا، ppm 40 موليبدن، ppm 363 سرب و ppm 738 روي است. محيط زمين ساختي در ارتباط با تشكيل پهنه سبزوار، حضور تعداد زيادي از نهشته ها و كانسارهاي مس و منگنز در ارتباط با فعاليت آتشفشان هاي زيردريايي در منطقه و همراهي كاني سازي منطقه چشمه زاغ با واحدهاي آتشفشاني داسيتي با دگرساني هاي شاخص، همه مي تواند نشانگر خاستگاه احتمالي سولفيد توده اي آتشفشان زاد نوع دوگانه فلسي (كروكو) براي اين كانسار باشد. پهنه ساختاري سبزوار پتانسيل پسين براي اكتشاف اين نوع ذخاير دارد كه بايد مورد توجه قرار گيرد.

The Cheshmeh Zagh area is located on Khorasan Razavi Province, the southern parts of the Sabzevar zone, which is one of the most important metallogeny zones of Iran. Lithologically, the area includes a variety of Late Cretaceous volcanic rocks (dacite to basalt), intrusions (gabbro to synogranite), Oligo-Miocene sedimentary rocks, and Quaternary sediments. Alteration zones of propylitic, chloritization, and epidotization well developed but the main mineralization zones can be seen in the form of two lens-shaped zones which are surrounded by argillic and silicification-sericitization alterations. Hypogene minerals include pyrite, chalcopyrite, and magnetite; while secondary minerals contain malachite, covellite, and iron oxides. The maximum content of the main elements in the main mineralization zones includes 1.5% Cu, 2230 ppb Au, 40 ppm Mo, 363 ppm Pb, and 738 ppm of Zn. Factors, such as the tectonic setting of the Sabzevar zone, the presence of a large number of Cu-Mn and deposits in relation to the submarine volcanic activities in the region, and the accompanying mineralization with dacitic volcanic rocks containing specific alterations in the Cheshmeh Zagh area, all indicate a probablity of the Bimodal Felsic-type (Kuroko) volcanic massive sulfide origin for these deposits. The Sabzevar structural zone has a great potential for exploration of this type of deposit, which should be taken into consideration.