چگونگي تغيير سياست ها در حوزه سلامت كشور: يك تحقيق كيفي داده بنياد

مقدمه: فرآيند سياستگذاري سلامت در ايران به دليل تاثيرپذيري بالا از عوامل زمينه اي، ايده هاي رقيب و بازيگران متعدد با ترجيحات متفاوت، فرآيندي پيچيده است. اينكه تعامل ميان اين عوامل چگونه تغيير سياست ها را رقم مي زند، مشخص نيست. هدف اين مطالعه ارائه نظريه اي زمينه اي براي تبيين و توصيف چگونگي شكل گيري تغييرات سياستي در حوزه سلامت و ارائه توصيه هاي راهبردي براي سياستگذاران اين حوزه براي بهبود كيفيت و نتايج سياست ها است. مواد و روش كار: اين مطالعه با استفاده از روش كيفي و مبتني بر راهبرد نظريه پردازي داده بنياد به بررسي چرايي و چگونگي شكل گيري تغييرات در حوزه سلامت كشور پرداخته و از طريق مصاحبه عميق نيمه ساختارمند با دست اندركاران فرآيند سه سياست ملي منتخب، الگويي نظري از چگونگي سياست گذاري در حوزه سلامت ارائه مي دهد. داده ها به روش كدگذاري سه مرحله اي در نرم افزار ATLAS-ti تحليل و نتايج در قالب روايت تحليلي (نظريه پايه) ارائه شدند. يافته ها: خاستگاه اصلي تغييرات در حوزه سلامت كشور نشان دادن تاثير است. تاثيري كه صاحبان آن براي نشان دادنش با بهره گيري از الگوهاي راهبردي مشخصي در مواجهه با موقعيت هاي پيش رو در سه فضاي دستورگذاري، مستندسازي و اجرا به كنش گري مي پردازند. جريان تاثير به عنوان جريان مسلط فرآيند سياست گذاري كشور براي پيشبرد مقاصد صاحبان خود نياز به همراستا نمودن چهار جريان زمينه اي سياست، ايده، فردگرايي عمودي و مشكل با اقتضائات خود دارد. مادامي كه اين تاثيرات محقق مي شوند، فرآيند تغيير در طول زمان ادامه مي يابد. در غيراينصورت فرآيند تغيير فارغ از حل مشكل يا استقرار كامل لايه هاي ايده محوري متوقف يا دچار اختلال مي شود. نتيجه گيري: شناخت به دست آمده از تغييرات سياست حوزه مطالعه، بواسطه آشكارسازي نقش و سهم جريان هاي زمينه اي و الگوهاي راهبردي اتخاذ شده از سوي عاملان تغيير، ناكامي يا موفقيت سياست ها را به خوبي تبيين مي كند. به علاوه واقعيت تصوير شده از پديده تغيير، دربرگيرنده آموزه هاي موثري است كه در صورت توجه از سوي ذينفعان و نقش آفرينان مي تواند سهم بسزايي در كنترل تغييرات و بهبود كيفيت محتواي سياست هاي اين حوزه در آينده داشته باشد.