بررسي و نقد روايات عاشورايي المعجم الكبير طبراني و تأثير آن بر شيعه اماميه

مقتل الحسين (ع) موجود در المعجم الكبير طبراني از جمله مقاتل برجاي‌مانده و قديمي است كه البته همچون ديگر كتاب‌هاي تاريخي و روايي از هجمه تحريفات عاشورايي مصون نمانده، و خواننده را در برخي مطالب مربوط به عاشورا در ترديد قرار مي‌دهد. گرچه طرق حديثي كتاب‌هاي وي مسند و متصل است، اما با بررسي متني روايات مي‌توان دريافت كه مؤلف با بيان اخباري خاص، سعي در نشان‌دادن رويكردي دارد كه هدف اصلي نهضت امام را تحت تأثير ديدگاهي ويژه قرار دهد. ديگر عالمان اهل‌ سنّت نيز اين ديدگاه را از شخصيتي مانند طبراني گرفته‌اند. لذا برخي از ايشان مانند ابن‌عساكر و ذهبي اين روايات را با لعاب بيشتري نقل كرده‌اند. رواياتي كه بيشتر مربوط به حوادث خارق‌العاده و غيرطبيعي پس از شهادت امام است سرمنشأ ايجاد ديدگاه طبراني است. اين مقتل علي‌رغم اخبار منفرد نسبت به ديگر كتب تاريخي يا حديثي، بعضاً با وقايع مسلّم يا روايات تاريخي ديگر ناسازگار است و گاه ضمن ضعف جدي سند و متن و تناقضات و تعارضات عقليِ جمع‌ناپذير، شأن امام معصوم (ع) يا خاندان معصومان (ع) را مخدوش كرده و پايه‌هاي نااستواري براي تحقيق پيش‌ روي عالمان فريقين در قرن‌هاي بعد از خود قرار داده است. مي‌توان گفت شيعه تأثيرپذيرترين مكتبي است كه از اين روايات خوشه‌چيني كرده است. در اين بررسي با روش كتاب‌خانه‌اي و رويكردي تحليلي‌انتقادي كوشيده‌ايم پس از توضيحاتي چند درباره كتاب وي، به برخي از اين هجمه‌هاي تحريفي اشاره كنيم و بنيان‌هاي تاريخي و روايي‌اش را بكاويم.