ارزيابي ميانگين‌گيري متحرك بر مطالعات سازگاري زيتون(Olea europaea L.)

اهداف: اين تحقيق به‌منظور بررسي تاثير ميانگين‌گيري متحرك، از عملكرد زيتون، حذف اثر سال‌آوري و خالص‌سازي داده‌ها جهت مطالعه‌ي سازگاري برخي ژنوتيپ‌هاي زيتون انجام شده است.مواد و روش‌ها: جهت دستيابي به اهداف، از 100 ژنوتيپ و رقم طي 6 سال باغي، از سال1391تا 1396، كاشته شده در ايستگاه تحقيقاتي طارم  استان زنجان استفاده شده است. اين آزمايش بر اساس طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. پس از جمع‌آوري داده‌هاي عملكرد بر اساس كيلوگرم/درخت، به منظور تصحيح داده‌ها به وسيله روش ميانگين‌گيري متحرك و حذف اختلال ناشي از اثر ژنوتيپي سال‌آوري، به ترتيب تجزيه و تحليل داده‌ها بر اساس داده‌هاي اصلي و تصحيح شده، انجام شد.يافته‌ها: نتايج نشان دادند، كه سهم جزء محيطي واريانس كل براي داده‌هاي تصحيح شده از35.74 درصد به 19.61 درصد كاهش يافته است. همچنين مقدار جزء وراثت‌پذير از 15.02 به 38.51 درصد افزايش يافته است. آزمون –t استيودنت جفت شده روي جفت سال‌هاي متناظر وجود اختلاف قابل ملاحظه‌ي بين ميانگين داده‌هاي اصلي و تصحيح شده را تاييد نمود. با استفاده از ضريب تغييرات ژنوتيپي و ميانگين عملكرد مشخص گرديد كه حداقل دو ژنوتيپ ‘KHBA’ و ‘NO7’  و رقم مانزانيا مشمول تغيير وضعيت سازگاري براي دو نوع داده مي‌باشند. همچنين با توجه به هشت پارامتر سازگاري محاسبه شده‌ي ديگر، در غالب حالات جايگاه ژنوتيپ‌ها با تغيير رتبه همراه بوده است.نتيجه‌گيري: در نهايت مشخص شد، دخالت دادن يا حذف اثر دروني سال‌آوري مي‌تواند به طرز چشمگيري در انتخاب ژنوتيپ سازگار موثر باشد. با توجه به اهميت حذف اثرات سال آوري در دوره مطالعه، نياز است تا محاسبات سازگاري براي مواد ژنتيكي آزمايشي، برروي داده‌هاي تصحيح شده اعمال گردد تا حقيقت پتانسيل ژنتيكي ژنوتيپ‌ها براي نِمود سازگاري واقعي و وراثت‌پذير مشخص گردد