نقد ديوان چاپي شوكت بخارايي و لزوم تصحيح مجدّد آن

Criticism of Shukat Bukhari's printed court and its need to be rectified

شوكت بخارايي يكي از شاعران مطرح اوايل قرن دوازدهم هجري شمسي و اواخر دورة صفوي و سبك هندي است. كليات اشعار او تنها يك‌بار چاپ و منتشر شده است؛ دكتر سيروس شميسا با استفاده از دو نسخة خطي، آن را تصحيح و چاپ كرد. در اين مقاله به نقد توصيفي‌تحليلي تصحيح شميسا از ديوان شوكت بخارايي پرداخته مي‌شود و با ذكر كاستي‌هاي آن، ضرورت تصحيح دوبارة آن به اثبات مي‌رسد. استفاده از نسخه‌هاي محدود با توجه به نداشتن اطلاع از نسخه‌هاي موجود در داخل و خارج از كشور و اقدام به تصحيح بدون داشتن تمركز و علاقة باطني به اين كار باعث شده است تصحيح منظور كاستي‌هايي داشته باشد. برپاية اظهار خود مصحح محترم و استفاده از دو نسخه و داشتن تفكر احيا و نجات از فناي اثري با رونويسي و سپردن آن به چاپخانه، نسخه‌اي فراهم آمده كه غلط‌هاي بسياري در آن راه يافته است و ازسويي تصحيح يادشده به‌دليل استفاده‌نكردن از نسخ خطي موجود ديگر، صورت علمي و انتقادي نيز ندارد؛ همچنين فهرست كتاب مختصر و اثر بدون تعليقات است. بنابر دلايل يادشده، به تصحيح دوبارة ديوان اهتمام ورزيديم. براي اين تصحيح از شش نسخة خطيِ جديدِ معتبرِ منتخب از 30 نسخة خطيِ در دسترس استفاده شد. اشكالات موجود در تصحيح پيشين را ـ كه 360 مورد آن را يادداشت كرده بوديم ـ با انتخاب شيوة تصحيح بينابين زدوديم و نسخه‌اي كامل‌تر از آن و ديگر نسخه‌هاي در دسترس ارائه كرديم كه مشتمل بر هفتاد و هفت غزل، يك قطعه، پنج رباعي و صد و پنجاه و شش تك‌بيتي اضافي است

Shawkat Bukhari is one of the prominent poets of the early twelfth century (LH) and of the late Safavid and Indian style whose poetry was only once edited and published by Dr. Sirus Shamisa, using two manuscripts. In this article, we will examine the descriptive-analytical criticism of the Shukat Bukhari Court's correction by Dr. Shamisa and prove its necessity by reiterating its shortcomings. The results are as follows: Use of limited edition due to lack of knowledge of available copies at home and abroad, achieving correction without focus and interest in the work, according to the Honorable Editor The use of two versions (practically) of the idea of ​​resuscitation and transcription of the trace work by transcribing it to the printing press has provided a version that has: First, a lot of loyalty. Secondly, due to the lack of use of other existing manuscripts, it does not have a scientific and critical form. Thirdly, the book has a short list and no suspensions. Therefore, for the above reasons, we attempted to remake the Tribunal using six new validated manuscripts selected from the 30 available manuscripts available. We presented it and other available versions, which included seventy-seven sonnets, one piece, five quatrains, and one hundred fifty-six additional single bits.