آسيب‌شناسي اقتصادي و سياسي دولتهاي رانتير در خاورميانه، مطالعه موردي كويت

Economic and Political Pathology Rentier States in the Middle East, Kuwait Case Study

دولت­‍‍هاي رانتير به دليل وابستگي شديد به درآمدهاي رانتي، در جنبه‌هاي اقتصادي و سياسي خود دچار آسيب‌هايي شده‌اند و به نظر مي‌رسد اين آسيب‌پذيري خصلت لاينفك دولت‌هاي مذكور است. دولت‌هاي رانتير در وجه سياسي به دليل تفكيك منابع درآمدي خود از جامعه داراي خصلتي اقتدارگرا و غيردموكراتيك مي‌باشند. در وجه اقتصادي نيز ويژگي بارز اين نوع دولت‌ها؛ تك‌محصولي، اقتصادي تورم‌زا همراه با بيكاري و كسري بودجه مي‌باشد. اين پژوهش با مطالعه موردي كويت، بسان دولتي رانتير درصدد آنست به آسيب‌شناسي اقتصادي و سياسي آن بپردازد. در وجه اقتصادي؛ كويت براي تنوع در اقتصاد تك‌محصولي خود، تلاش‌هايي كرده است اما همچنان بخش قابل توجهي از اقتصاد آن از درآمدهاي نفتي عايد مي‌شود. وِيژگي دولت رانتيري ازجمله كويت، توام بودن اقتصاد آن با كسري بودجه، تورم و بيكاري است. اين ويژگي به‌زعم خود سبب شد به تدريج به سمت اقتصادي وارداتي و وابسته، گرايش پيدا كند. يافته‌هاي پژوهشي نشان مي‌دهد عامل اصلي بي‌ثباتي در اقتصاد كويت، نوسانات قيمت نفت از يكسو و وابستگي شديد به درآمدهاي نفت از سوي ديگر بوده است. در وجه سياسي هم ويژگي اصلي اين دولت، عدم ماليات‌ستاني و عدم نمايندگي است كه آن را به سمت دولتي اقتدارگرا و غيردموكراتيك سوق مي‌دهد؛ زيرا دولتمردان اين كشور با حمايت‌هاي مالي درصدد خريد سياسي و به تعويق انداختن دموكراسي هستند. به نظر مي‌رسد با تداوم چنين بحران‌هايي، دولت كويت با چالش‌هاي سياسي و اقتصادي مشهودي درآينده خود روبرو شود.

Rentier governments have suffered in their economic and political aspects because of their high dependence on rentier revenues. In political terms, these governments have an authoritarian and non-democratic nature due to the separation of their sources of income from society. In the economic aspect, their obvious feature is a single product, an inflationary economy with unemployment and a deficit. The study seeks to address the economic and political pathology of Kuwait by studying the case of Kuwait as a rentier state. At the Kuwaiti economy, efforts have been made to diversify its single-product economy away from economic diversification, but still a significant part of its economy is derived from oil revenues. In the political aspect, the main feature of this government is the lack of tax and non-representation, The Kuwaiti government has suffered from fiscal deficits, inflation, and unemployment, due to its dependence on oil revenues, which tended to gradually shift towards an economically importing, vulnerable consumerism which pushes it towards an authoritarian and non-democratic state, as its governors with financial support seek to buy political and postpone democracy. With the continuation of such crises, it appears that the Kuwaiti government will face the obvious political and economic challenges in the future.