بررسي نقش خوش بيني تحصيلي، باورهاي فراشناختي و تنظيم شناختي هيجان در پيش بيني خودناتوان سازي دانش آموزان با اختلال يادگيري ويژه

يكي از مشكلات روانشناختي شايع در بين دانش آموزان با اختلال يادگيري ويژه، خودناتوانسازي است. خودناتوانسازي شامل هر عمل يا زمينه اي است كه دانش آموزان براي اجتناب از شكستهاي تحصيلي در مدرسه به كار مي گيرند. از اين رو،هدف پژوهش حاضر پيش‌بيني خود ناتوان‌سازي بر اساس خوش‌بيني تحصيلي، باورهاي فراشناختي و تنظيم شناختي هيجان در دانشآموزان داراي اختلال يادگيري بود. روش پژوهش حاضر توصيفي از نوع همبستگي بود. جامعه آماري 540 دانش‌آموز دچار انواع اختلال يادگيري پايه سوم تا پنجم ابتدايي ارجاع داده‌شده به مركز اختلال يادگيري آموزش و پرورش بوشهر در سال تحصيلي 1398-1397 بود. از ميان آن‌ها به‌روش نمونه‌گيري تصادفي ساده ۲۲۵ نفر كه ويژگي‌هاي لازم را داشتند انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل، پرسشنامه تنطيم شناختيهيجاني گارنفسكي و همكاران (2001)، پرسشنامه باورهاي فراشناختي ولز و كاترايت (2004)، پرسشنامه خوشبيني تحصيلي شيرر و كارور (1985) و مقياس خودناتوان‌سازي تحصيلي ميدگلي (2000) بود. داده‌هاي حاصل از اجراي پرسشنامه‌ها با استفاده از ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چندگانه به روش گام به گام مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه خوش‌بيني تحصيلي، باورهاي فراشناختي و تنظيم شناختي هيجان توان پيش‌بيني خود‌ناتوان‌سازي دانش‌آموزان داراي اختلال يادگيري دارند(0.156=R2؛0.001 P). اين نتايج نشان مي‌دهد كه وجود خوش‌بيني تحصيلي، باورهاي فراشناختي و همچنين تنظيم شناختي پايين در دانش‌آموزان داراي اختلال يادگيري با ايجاد تعلل در تكاليف تحصيلي و عدم ايجاد انگيزه مثبت، نقش مؤثري در خود‌ناتوان‌سازي، افت تحصيلي و بالطبع تداوم اين اختلال در اين دانش‌آموزان مي‌شود. لذا مي‌توان از طريق آموزش و اعمال روش‌هاي مناسب تربيتي، موجبات عملكرد تحصيلي بهتر و سلامت رواني اين دانش‌آموزان را فراهم آورد و همچنين زمينه پيشرفت همه جانبه‌اي را براي دانش‌آموزاني كه از لحاظ خود‌ناتوان‌سازي پايين هستند را مهيا كرد.