آناليز تغييرات كاربري اراضي بر تخريب سرزمين و بيابان‌زايي در مناطق ساحلي جنوب ايران

تغيير كاربري اراضي و تغيير پوشش زمين، از مهم‌ترين مباحث زيست محيطي مورد توجه در دنيا مي باشند. چنين تغييراتي معمولاً در اثر عوامل طبيعي و فعاليت هاي انساني ايجاد مي شود. مناطق ساحلي در جهان از اهميت اكولوژيكي، اقتصادي و سياسي زيادي برخوردارند. در پژوهش حاضر روند تغييرات كاربري اراضي مناطق ساحلي جنوب ايران شامل سه استان سيستان بلوچستان، هرمزگان، بوشهر طي دورۀ 31 ساله (1367 – 1398) مورد بررسي قرار گرفت. در اين راستا از تصاوير ماهواره اي لندست، سنجنده هاي TM، ETM+ و OLI و از روش حداكثر احتمال نيز براي طبقه بندي تصاوير ماهواره اي استفاده گرديد. همچنين جهت اثرگذاري طبقات كاربري اراضي بر روند تخريب سرزمين از شاخص هاي پوشش گياهي (SAVI) و شاخص شوري (SI1)  استفاده شد. نتايج روند تغييرات كاربري اراضي نشان داد كه تغييرات طبقات كاربري مناطق انسان ساخت و اراضي شور به عنوان پويا ترين طبقات كاربري به ترتيب، روند افزايشي 2.72 و 1.14 درصد را دنبال مي كند. يافته‌هاي تحليل رگرسيوني چند متغيره نشان داد، سه متغير پوشش گياهي، اراضي شور و مناطق انسان ساخت و چهار متغير پوشش گياهي، اراضي شور، مناطق انسان ساخت و ماسه زار به ترتيب 22.3 و 37.8 درصد تغييرات متغير وابسته شاخص‌هاي پوشش گياهي و شوري را تبيين مي كنند. بنابراين در بيش از 60 درصد تغييرات، ديگر متغيرهاي محيطي اثر گذار مي باشند. از اين رو با توجه به نتايج به دست آمده از مساحت طبقات كاربري و تحليل رگرسيوني و روند متوسط تغييرات SAVI  و SI1 كه در آن، طبقۀ كاربري پوشش گياهي و SAVI روند كاهشي و طبقۀ اراضي شور و SI1 روند افزايشي را نشان مي دهد، مي توان نتيجه گرفت كه تغييرات كاربري اراضي پديده اي است كه خدمات اكوسيستم را تغيير مي دهد كه تقريباً اثرات آن غيرقابل جبران و برگشت ناپذير مي باشد. اين نتيجه‌اي جز بهم خوردن تعادل اكوسيستم و تشديد روند تخريب سرزمين در مناطق ساحلي به همراه نخواهد داشت.