تأثير پخش سيلاب بر كاني‌هاي رسي خاك‌ در استان بوشهر (مطالعۀ موردي: ايستگاه پخش سيلاب تنگستان)

در بيشتر پروژه‌هاي منابع طبيعي و آبخيزداري، انجام پژوهش‌هايي براي پايش، ارزيابي و مقايسۀ نتايج با شاخص‌هاي مذكور در پروژه نياز اساسي به شمار مي آيد. در طرح‌هاي پخش سيلاب نيز وجود چنين ضرورتي جهت اندازه‌گيري، پردازش و ارزيابي اطلاعات به‏دست آمده از نتايج عملكرد آن، ضروري به نظر مي‌رسد. ورود حجم زيادي از سيلاب محتوي املاح و بار معلق با برخاستگاه متفاوت از يك سو و برجاي گذاردن رسوبات از سوي ديگر، به مرور زمان سبب بروز تغييراتي در خواص خاك خواهد شد. در اين تحقيق تأثير پخش سيلاب بر تغييرات كاني شناسي خاك ايستگاه پخش سيلاب پس از 10 سال عمر آن مورد بررسي قرار گرفت. به منظور بررسي اين تغييرات در حد فاصل نهرهاي گسترش سيلاب، سه نوار اول كه سيل گيري آن ها قطعي بود، به عنوان محل‌هاي نمونه برداري انتخاب شد. به منظور بررسي و شناسايي كاني هاي رسي عرصۀ پخش سيلاب و مقايسۀ آن با عرصۀ شاهد در مجاورت عرصه پخش سيلاب، سيزده نمونه خاك از افق 15-0 سانتي متري به نحوي كه حتي‌الامكان كل سه نوار پخش و نهرهاي رسوب گير را تحت پوشش قرار دهد، انتخاب شد. نتايج منحني هاي حاصل از پراش پرتو ايكس نشان مي دهد كه كاني هاي پاليگورسكيت، ايليت، كلريت، اسمكتيت و كائولينيت در عرصه شاهد، هر سه نهر رسوب‌گير و نوارهاي عرصۀ پخش سيلاب حضور دارند. كاني هاي موجود در عرصۀ شاهد از لحاظ نوع تفاوتي با رسوب‌گيرها و نوارهاي پخش سيلاب ندارند اما از لحاظ آماري مقدار برخي از اين كاني ها در اين سه موقعيت متفاوت است. به نظر مي رسد شرايط آب و هوايي خشك منطقه عامل جدي در عدم تغيير و تحول كاني ها بوده و پخش سيلاب تأثير چنداني بر نوع كاني ها نداشته است و فقط توانسته مقدار برخي از كاني ها را در نوارهاي عرصۀ پخش تغيير دهد.