پديد آورندگان :
خالقي پور، حسين دانشگاه پيام نور مركز اصفهان , مؤمني، ناصر دانشگاه پيام نور - گروه فلسفه و كلام اسلامي , زماني، مهدي دانشگاه پيام نور - گروه فلسفه و كلام اسلامي
كليدواژه :
فلسفه صدرايي , تكامل تجردي , قوه , فعليت , شوق به عالم عقول
چكيده فارسي :
از نظر صدرالمتألهين، نفس انسان همچنان كه در طول حيات مادّي از رهگذر حركت جوهري رو به كمال مي-رود، پس از مرگ نيز به سير تكاملي خود ادامه داده و به مراتب بالاتر مي رسد. اين تكامل براي هريك از افراد بشر و به فراخور سعه وجودي آنها رخ مي دهد و تا عالم آخرت ادامه مي يابد. در اين مقاله پس از بررسي و تبيين چگونگي تكامل مورد نظر با روش توصيفي و تحليلي، اين مسأله كه پس از مفارقت روح از بدن و ورود به مرتبه تجرد از قوه و استعداد، تكامل چگونه مي تواند موجّه باشد؟ مورد توجه ويژه قرار گرفته است. بنابراين برخي از ديدگاه ها در اين باره مطرح شد كه در اين ميان، تبيين ملاصدرا مبني بر تكامل علمي، هرچند معقول تر مي نمايد؛ ولي نمي تواند تكامل در بالاترين مرتبه تجرد را موجه نمايد. با وجود اين، مي توان در پرتو نگرش غايت گرايانه، يعني نظريه شوق «نفوس به عالم عقول»، تبيين مناسب تري از راهكار ملاصدرا ارائه داد. اين رهيافت بر اين فرض استوار است كه با تضعيف تعلقات و علايق نفساني و شوق نفوس به عالم عقول، شرايط سير تكاملي نفوس انساني، بدون نياز به وجود ماده و استعداد فراهم مي گردد.
چكيده لاتين :
According to Sadr Almotallehin, just as any human soul, during its material life, evolves along a substantial motion, after the death, it continues its evolutionary process and reaches the more exalted states. Such an evolution occurs to every individual commensurate with his/her inherent capacities and continues up to the Afterlife. The present study tries, first, to explore and explain the quality of the aforesaid evolution with a descriptive -analytical approach and then, focus more on the ways in which such an evolution can be justifiable after the soul leaves the body and enters into the state of being abstracted from all its potentialities and capacities. So far, certain theories and notions have been introduced in this regard among which Molla Sadra's explanations based on the scientific evolution, although, seems more reasonable, cannot justify the evolution in the highest level of abstraction. One can, however, present a more suitable explanation for the Molla Sadra's strategy in the light of a teleological viewpoint , that is, the theory of "the appetite for the intellect". This approach is based on the assumption that through loosening the sensual ties and interests and the appetite for the intellect, the requirements for the evolutionary process of the soul are met without any need for the existence of the matter and capacity.
