بازنمايي شناختي رويداد حركت در كردي كلهري

A Cognitive Representation of Motion Event in Kalhori Kurdish

حركت به مثابۀ رويداد و طرح‌­واره‌­اي ذهني است كه آدمي از بدو تولد آن را تجربه مي‌­كند و مفهومي همگاني دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسي رويداد حركت در كردي (گويش كلهري) بر اساس انگارۀ الگوهاي واژگان‌­شدگي تالمي (1985؛2000ب) انجام گرفته است تا نشان دهد كه اين انگاره، رويداد حركت را در كردي كلهري چگونه بازنمايي مي‌­نمايد. نگارنده در پي پاسخي براي اين پرسش به بررسي و واكاوي جايگاه رده‌­شناختي كردي كلهري بر اساس الگوهاي واژگان‌­شدگي پرداخته است. اين پژوهشِ كيفي با استفاده از روش تحليل-توصيفي انجام شده و بدين منظور، تعداد 130 فعل حركتي به صورت پيمايشي و از طريق مصاحبه با گويشوران كردي كلهري گردآوري شده است كه اصالت آن­ها نيز تأييد شده است. نتايج نشان داد كه كردي كلهري از نه الگوي ادغام استفاده مي­كند كه از ميان آن­ها، الگوهاي دو جزيي ادغام حركت­+­هم‌­رويداد و حركت + مسير به ترتيب از بيشترين بسامد برخوردارند، و الگوي سه جزيي حركت­­+­مسير­+­هم­‌رويداد نيز پس از دو الگوي مذكور از بسامد بالاتري برخوردار است. همچنين يافته‌­ها حاكي از آن است كه در كردي كلهري افعال حركتي هم مسيرنما و هم شيوه‌­نما هستند و از آنجايي كه در اين گويش، الگوي سه جزيي حركت­+­مسير­+­هم­رويداد نيز بسامد بالايي را داراست، بر اين اساس بايد گفت كه اين گويش جزء دستۀ زبان‌­هاي دو قطبي به حساب مي­‌آيد.

Motion is an event and mental schema that one experiences from birth and has a universal meaning. This study aimed at investigating the motion event in Kalhori Kurdish dialect based on the Talmy's Lexicalized Patterns Model. To this end, the typological position of Kalhori Kurdish was examined and analyzed based on lexicalized patterns. The study is a descriptive-analytic study. One hundred and thirty motive verbs were collected through interview with Kurdish speakers. The authenticity of the verbs was confirmed by native speakers. The results showed that Kalhori Kurdish uses six conflation patterns, among which the patterns of Motion+Path and Motion+Co-Event have the most applied frequencies, and the other patterns used in this dialect, respectively, the pattern of motion, pattern of Motion+Co-Event+Figure, pattern of Motion+Path+Figure, pattern of Motion+Path+Co-Event have from the lowest to highest frequencies among the patterns. The results also indicate that in this Kurdish dialect, the current construction of verbs, both simple and non-simple, does not follow Talmy's Dual Typology, but the motive verbs in this dialect are both path like and manner like a way that it is part of equipollently-framed language.