عنوان مقاله :
بررسي و تحليل اعتمادگرايي از منظر گلدمن و پلنتينگا
پديد آورندگان :
علم الهدي ، علي دانشگاه پيام نور - گروه فلسفه , عسكرزاده مزرعه ، اكرم دانشگاه محقق اردبيلي - گروه فلسفه , پيكاني ، جلال دانشگاه پيام نور ايران - گروه فلسفه
كليدواژه :
معرفت , اعتمادگرايي , توجيه , صدق , آلوين گلدمن , آلوين پلانتينگا
چكيده فارسي :
بر اساس بررسي و تحليل دو نظريه مهم اعتمادگرايي فرايندي آلوين گلدمن و فضيلت‌محور آلوين پلنتينگا، مي‌توان صورت‌بندي كلّي‌اي از نظريه‌هاي اعتمادگرايانه ارائه داد و بر اين اساس وجوه تمايز اين نظريه‌ها از نظريه‌هاي درون‌گرايانه و ساير نظريه‌هاي برون‌گرايانه را تعيين كرد. مؤلفه‌هاي مشترك نظريه‌هاي اعتمادگرايانۀ فرايندي گلدمن و فضيلت‌محور پلانتينگا عبارت‌اند از: مؤدي به صدق بودن، عدم لزوم آگاهي فاعل شناسا به ماهيت باور، جايگزيني ارزشمند بودن فرايند و ابزار ادراكي باور به جاي ارزشمند بودن باور، ناوظيفه‌گرا بودن، توجه به عوامل معرفتي و غيرمعرفتي بيرون از باور، توجه به ويژگي‌هاي فاعل شناسا و محيط شكل‌گيري باور، وسعت دامنه معرفت، اجتماع محور بودن و نتيجه‌گرا بودن. نظريه‌هاي اعتمادگرايانه با اين شاخص‌ها از دو دسته نظريه‌هاي درون‌گرايانه و ساير نظريه‌هاي برون‌گرايانه متمايز مي‌شوند. درعين حال بايد توجه داشت كه نظريه‌هاي اعتمادگرايانه با اخذ مؤلفه‌هاي هنجارمندي، نظام صدق ساز، مطابقت با واقع و باورهاي پايۀ خطاپذير به برخي از نظريه‌هاي مبناگرايانه گرايش پيدا مي‌كنند. نظريه پلنتينگا با لحاظ مؤلفه‌هايي همچون فضايل معرفتي، موفقيت و تكامل مشابه نظريه‌هاي مبتني بر فضيلت است و نظريه گلدمن با در نظر گرفتن ارتباط علّي امر واقع با باور، به نظريه‌هاي طبيعت‌گرايانه نزديك مي‌شود.
