تحليل نقش سياست هاي پولي بانك مركزي در اقتصاد ملي

Analyzing the Role of Central Bank Monetary Policies in National Economy

كشورهاي مختلف از دو ابزار سياست مالي كه در اختيار دولت است و سياست­هاي پولي كه در اختيار بانك مركزي است براي تنظيم اقتصاد و به تعادل رساندن آن استفاده مي­كنند. طراح سياست­هاي پولي در هر كشور بانك مركزي است، البته عملكرد موفق آن مربوط به اجراي هماهنگ با سياست­هاي مالي دولت است. سياست­هاي پولي با فرض وجود استقلال كافي بانك مركزي، در دنياي امروز نقش بسيار مؤثري را در بهبود اقتصاد ملي و در نيل به توسعه اقتصادي بازي مي­كنند. اين مي­تواند يك دليل اين موضوع باشد كه معتقدان به سياست­هاي پولي (پوليون) جزو مطرح­ترين­ها در ميان علماي اقتصاد به حساب مي­آيند. سياست­هاي پولي از سوي ديگر به علت وقفه­هاي دروني كوتاه­مدت مورد توجه خاص سياست­گذاران نيز هست. تصويب سياست­هاي پولي نياز به بوروكراسي چنداني ندارد و در نتيجه مورد اقبال و نظر سياست­گذاران اقتصادي است، اما در عين تأثير آن بر متغيرهاي اقتصادي گاهي غيرقابل انتظار و ناخواسته است. براي اعمال يك سياست پولي موفقيت­آميز، لازم است مقامات پولي ارزيابي صحيحي از زمان و ميزان تأثير اين سياست بر متغيرهاي اقتصادي داشته باشند. آشفتگي نظام پولي و ارزي در يك دهه گذشته معضل بزرگي براي اقتصاد ايران شده است. نقدينگي بالا و نامتناسب بودن آن با نيازهاي توليدي و پولي كشور و همچنين تغيير تركيب آن؛ تورم و عدم كنترل بازار ارز موجب كاهش كارايي بانك مركزي شده است و مي­طلبد موضوع استقلال بانك مركزي به شكل جدي مورد توجه قرار گيرد. از اين رو در اين مقاله، متغيرهاي توليدناخالص داخلي، تورم، نقدينگي، قيمت نفت و مخارج دولت در يك مدل اقتصادي با به كارگيري روش VECM و داده­هاي فصلي براي دوره 1380:1 تا 1390:4 مورد استفاده قرار گرفته است. هدف بررسي فوق اثربخشي سياست­هاي پولي (با در نظر گرفتن شرايط اقتصاد نفتي) بر توليد ناخالص داخلي ايران و تحليل سياست­هاي بانك مركزي در دهه اخير بخصوص دوره 1390-1384 مي­باشد. در اين مقاله روند توليد ناخالص داخلي به عنوان نمايانگر اقتصاد ملي در نظر گرفته شده است. نتايج نشان مي­دهد كه سياست پولي با وجود ايجاد نوسانات مختلف، در مقايسه با سياست مالي تأثير معني­داري بر توليد ملي نداشته است

Different countries apply two means including financial policy that is accessible for government and monetary policies that are at disposal of the Central Bank to regulate the economy and its balance. The Central Bank is designer of the monetary policies in each country; of course, its successful performance is related to the consistent implementation with the financial policies of government. Assuming the existence of enough independence of the Central Bank, the monetary policies play a very impressive role on improving the national economy and achieving the economic development in today's world. This is why adherents of the monetary policies (monetarists) are considered among the most prominent scholars of the economy. On the other hand, monetary policies are under special attention of policy-makers due to short-term internal interruption as well. The approval of monetary policies does not require to a lot bureaucracy and thus is interested and accepted by economic policy-makers, but it is sometimes unexpected and unintended in addition to its impact on economic variables. To apply a successful monetary policy, it is necessary that the monetary authorities properly evaluate the time and the effect of these policies on economic variables. Turbulence of monetary and currency system has become a great problem for Iran’s economy in the past decade. High liquidity and its disproportion to monetary and production needs of the country, as well as its composition changes, inflation, and lack of control over the currency market reduce the efficiency of the Central Bank, and it is necessary that the independence of Central Bank to be seriously considered. Thus in this research, the variables of gross domestic product (GDP), inflation, liquidity, oil prices, and government expenditures have been used within an economic model by using the VECM method and quarterly data for the period from 2000:2 to 2012:1. The aim of this study is to investigate the effectiveness of monetary policies (taking into consideration the conditions of oil economy) on Iran's gross domestic product (GDP) and analyze the Central Bank policies in the last decade particularly period from 2000:2 to 2012:1. In this article, the process of gross domestic product (GDP) has been considered as representative of the national economy. The results show that monetary policy despite the different fluctuations has no a significant effect on national production in comparison to financial policy