مباني معرفت ‎شناختي اخلاق با تأكيد بر انديشه كلامي شيخ مفيد

توجه به مباني اخلاق براي دستيابي و شناخت دستورالعمل‎هاي معين رفتار انساني، يكي از ضروريات حوزه نظري اخلاق است. مباني معرفت‎شناختي از جمله مباني مطرح در حوزه فرااخلاق است كه به تعيين ملاك‎هاي كلي در شناخت احكام و گزاره‏هاي اخلاقي پرداخته، منابع و راه‎هاي معرفتي را جست‎وجو و ارزش‎گذاري مي‏كند. اين مقاله كه با روش توصيفي تحليلي و از نوع كتابخانه‏اي است، به  تبيين مباني معرفت‎شناسي اخلاق از نظر شيخ مفيد پرداخته و عقل، وحي، حس و شهود با زيرشاخه‎هايي مانند نظر و تحقيق و حسن و قبح عقلي در حوزه عقل و قرآن، روايات و اجماع در حوزه وحي، نقش كليدي در معرفت اخلاقي ايفا مي‏كنند. مفيد با تكيه بر حسن و قبح ذاتي و اذعان به ادراك آن توسط عقل (حسن و قبح عقلي)، عقل را از منابع مهم معرفتي در اخلاق دانسته است. وي اوصاف و احكام اخلاقي را بر پايه‌ يك سلسله اصول بديهي بنا نهاده، مناط و ملاك خوبي و بدي احكام غيربديهي را با ارجاع به بديهيات تعيين مي‏كند كه حاكي از عام‏گرايي ايشان در اخلاق است. همچنين ارزش احكام و گزاره‌هاي اخلاقي را بسان انديشمندان اخلاقي بر اساس بداهت خوبي عدل و بدي ظلم تشريح مي‏كند و بدين‌سان در زمره شهودگرايان اخلاقي قرار مي‎گيرد. وحي در موارد زيادي آنچه را عقل في الجمله تأييد مي‏كند، تفصيل داده، در موارد فراوان نقش كاشفيت حكم عقل را بر عهده دارد. تكيه بر شهود عقلاني مشترك در ميان انسان‎ها و فاصله‎گرفتن از شهودات شخصي غيرقابل استناد و نيز توجه و اهميت فراوان به عقل و جايگاه آن در معرفت، باعث عقلاني‎تر و باورپذيرترشدن  اخلاق مي‎گردد.