عنوان مقاله :
واكاوي عوامل انسجام در خطبه شِقشِقيّه امام علي(عليه السلام) با اتكا به الگوي هاليدي و حسن
پديد آورندگان :
امرايي ، محمدحسن دانشگاه ولايت - گروه زبان و ادبيات عربي , بامري ، عبدالواحد دانشگاه ولايت - گروه الهيات و معارف اسلامي
كليدواژه :
نظريه انسجام , هماهنگي انسجامي , خطبه شقشقيه , زبان شناسي نقش گرا
چكيده فارسي :
از مشهورترين خطبه هاي نهج البلاغه كه عليرغم حجم اندك از موضوعات متنوّعي سخن گفته، خطبه شِقشِقيّه يا مُقَمّصه است. اين خطبه در حساس ترين شرايط روحي امام علي با شش بخش يا موضوع مختلف ارائه گرديده است. نظر به همين تنوع موضوع و حجم اندك، كيفيت انسجام در اين خطبه مي تواند مورد سؤال قرار گيرد. در اين پژوهش بر اساس نسخه تكامل يافته از نظريه نظام مندِ هاليدي و حسن در 1985 ميلادي و نيز مفهوم هماهنگي انسجامي كه رقيه حسن در سال 1984 ميلادي مطرح نمود، عوامل انسجام و هماهنگي انسجامي در پنج بخش نخست خطبه شقشقيه امام علي ، به صورت گزينشي و استقرايي به بوته نقد و ارزيابي توصيفي تحليلي و آماري گذاشته ميشود. نگارنده بر آن است با نگاهي فراجمله اي و متن بنياد، با اتكا به نظريه مذكور، عوامل انسجام، هماهنگي انسجامي و نيز ميزان اين انسجام را در متن خطبه شقشقيه مشخص نمايد. دستاورد پژوهش نشان ميدهد عليرغم وجود تفاوت هايي در نسبت عناصر دستوري و واژگاني، خطبه شقشقيه بر مبناي الگوي هاليدي و حسن (1985م) از انسجام متني بسيار بالايي برخوردار است.