مروري بر روش‌هاي كاهش گران‌روي نفت خام سنگين با تأكيد براستفاده از نانوكاتاليست‌ها

تحقيقات در مورد انواع روش‌هاي كاهش گران‌روي نفت خام سنگين نشان مي‌دهد كه روش‌هاي متداول، پر هزينه، با ايمني پايين، نيازمند تجهيزات زياد و حجيم، هزينۀ بالاي تعمير و نگهداري و در عين حال بازدهي كم است كه اين موارد بيشتر ناشي از دما و فشار بسيار بالاي اين روش‌هاست. كراكينگ گرمايي نخستين روش كاهش گران‌روي بود كه حضور كاتاليست توانست مشكلاتي مانند نداشتن پايداري و دماي بسيار بالاي آن را برطرف كند. هم‌چنين نتايج آزمايش‌هاي محققان نشان مي‌دهد كه حضور كاتاليست در كنار شكست گرمايي، كاهش گران‌روي نفت را بهبود مي‌بخشد؛ اما به‌علت مشكلات اساسي مانند هزينه‌هاي بسيار زياد، تلاش براي دست‌يابي به روش‌هايي با بازدهي بالاتر، افزايش يافت. استفاده از نانوكاتاليست‌هاي پراكنده، بازدهي واكنش‌هاي شكست را به‌طور چشمگيري افزايش داد و استفاده از نانوكاتاليست در روش شكست هيدروژني در حضور هيدروژن و دماي بالا، درصد كاهش گران‌روي را تا 99% بالا برد. شايان ذكر است كه نانوكاتاليست‌هاي بسياري تاكنون آزموده شده‌اند و به‌عنوان مثال مي‌توان از نانوكاتاليست‌هاي زئوليت، كربن، آهن و نيكل كه نتايج خوبي از خود برجاي گذاشته‌اند نام برد، اما اين روش نيز با مشكلاتي مانند ساخت نانوكاتاليست و بستر واكنشي مناسب و جمع‌آوري آن‌ها روبه‌رو است. لذا فرايندهايي با فناوري نوين مانند پرتوافكني، كاويتاسيون و امواج الكترومغناطيسي در مقياس آزمايشگاهي در حضور نانوكاتاليست‌ها توانستند در دما و فشار بسيار پايين نتايج خوبي به همراه داشته باشند. در يكي از اين آزمايش‌ها با استفاده از مايكروويو و در حضور نانوكاتاليست كربن، گران‌روي به ميزان 99.7 % كاهش پيدا كرد. البته اين روش‌ها نيز به‌علت شرايط پيچيده و تجهيزات خاص، هنوز تجاري‌سازي نشده‌اند و تحقيقات بر روي آن‌ها ادامه دارد.