مقايسه دو تكنيك ارزيابي خطاي انساني HET و SHERPA با استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي AHP در عمليات گازرساني

مقدمه: رشد و توسعه مناطق مسكوني و صنعتي سبب افزايش مصرف گاز و متراكم تر شدن شبكه هاي گازرساني مي شود، بنابراين خطر و ريسك هاي ناشي از خطا‌هاي انساني و نقص هاي فرايندي و مكانيكي در خطوط لوله و نشت گاز رو به افزايش است. لذا روش هاي مختلفي براي شناخت و كنترل خطاهاي انساني وجود دارد. به همين منظور هدف اين مطالعه مقايسه دو تكنيك ارزيابي خطاي انساني شامل الگوي خطاي انساني (HET) و رويكرد سيستماتيك پيش بيني و كاهش خطاي انساني (SHERPA) با استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP) مي باشد. روش كار: اين مطالعه از نوع توصيفي مقطعي بوده كه به منظور شناسايي الگوي خطاي انساني در يكي از پروژه هاي شركت گاز استان كردستان انجام گرديد. با همكاري واحد HSE، وظايف مختلف در عمليات گاز رساني شناسايي و آن دسته از وظايفي كه مستعد خطاي انساني بودند، انتخاب و با استفاده از روش تجزيه و تحليل وظايف شغلي آناليز شدند. در مرحله بعد با استفاده از نرم افزارExpert Choice نسخه 11 ارزيابي خطاي انساني SHERPA و HET با توجه به معيارهاي دقت، حساسيت، تعداد خطا، قابليت كاربرد، آناليز زمان و آموزش، وزن دهي و رتبه بندي گرديدند. يافته ها: براساس نتايج اين مطالعه معيار وزن هاي نسبي هريك از معيارهاي زوجي به ترتيب صحت (0.339)، حساسيت (322/)0، تعداد خطا (0.118)، قابليت كاربرد ( 0.116)، آناليز زمان ( 0.056) و آموزش (0.050) رتبه بندي شده اند. همچنين نرخ ناسازگاري ماتريس ها مساوي 0.1 بوده كه نشان دهنده سازگاري قابل قبول در قضاوت ها مي باشد. نتيجه گيري: باتوجه به نتايج بدست آمده براي آناليز خطاهاي انساني، استفاده از روش HET به آموزش كمتري جهت اجرا و مدت زمان كمتري نيازمند بوده در حالي كه تعداد عوامل خطاهاي شناسايي شده و قابليت كاربرد آن در روش SHERPA بيشتر مي باشد. با توجه به اينكه وزن معيارها، اهميت آنها در تعيين روش برتر و وزن هركدام از روش ها نسبت به معيارها، سهم آن روش در معيار مربوطه را بيان مي كند، محاسبه وزن نهايي روش ها نشان مي دهد كه SHERPA با وزن 0.53 برتر از HET با وزن 0.46 مي باشد.