بررسي روايي و اعتبار نسخه فارسي شاخص رانندگي خطرناك دولا

مقدمه: سازمان جهاني بهداشت پيش بيني كرده است تا سال 2020 حوادث رانندگي، سومين عامل مرگ در جهان خواهد بود. با توجه به نقش 70 الي 90 درصدي عامل انساني در بروز حوادث ترافيكي، تهيه ابزاري براي بررسي رفتارهاي رانندگي خطرناك ارزشمند خواهد بود. از آنجايي كه رفتار رانندگان تاكسي نقش به سزايي در بروز تصافات ترافيكي درون شهري دارد، هدف اين مطالعه، تهيه نسخه اي روا و معتبر از شاخص رانندگي خطرناك دولا در رانندگان سواري ناوگان مسافربري حمل و نقل عمومي شهر زنجان مي‌باشد. روش كار: در اين مطالعه توصيفي، از روش نمونه‌گيري تصادفي در دسترس براي انتخاب رانندگان سواري ناوگان حمل و نقل عمومي شهر زنجان استفاده شد. 316 راننده (% 9.7 زن،% 90.3 مرد) با حداقل سه سال سابقه كار در اين مطالعه مشاركت كردند. نسخه لاتين شاخص دولا (3DI: Dula Dangerous Driving Index) حاوي 28 گويه در 3 عامل (رانندگي تهاجمي، رانندگي با احساسات منفي و رانندگي بي پروا) از رفتار رانندگي خطرناك مي‌باشد. در مطالعه حاضر روايي زباني شاخص دولا، با روش ترجمه بازترجمه صورت پذيرفت. پس از انجام روايي صوري كيفي و كمي (تعيين نمره تاثير)، شاخص به دست آمده در پانل خبرگان (كه همگي اعضاي هيئت علمي دانشگاه‌ها بودند) مطرح شده و سپس شاخص روايي محتوا و نسبت روايي محتوا محاسبه شد. همچنين پايايي ابزار براساس همساني دروني (آلفاي كرونباخ) و سنجش ثبات در آزمون با روش آزمون بازآزمون(همبستگي اسپيرمن) تعيين شد. يافته ها: در اين مطالعه، بيشترين نمره تاثير(3.82) و كمترين (1.60) حاصل آمد و روايي صوري گويه ها پذيرفته شد.كمترين و بيشترين ميزان نسبت روايي محتوا به ترتيب 0.8 و 1 و شاخص روايي محتوا 0.891 و 1 به دست آمد و روايي همه گويه‌ها مورد تأييد قرار گرفت. در سنجش اعتبار ابزار، آلفاي كرونباخ براي نتايج همساني دروني كل ابزار 0.896 و براي هر يك از عامل‌هاي بالا به ترتيب، 0.95، 0.89و 0.94 به دست آمد. در سنجش ثبات در آزمون نيز با روش آزمون بازآزمون مقدار ضريب همبستگي اسپيرمن 0.871 بدست آمد و معناداري آزمون كمتر از 0.001 حاصل شد، بدين ترتيب ثبات در آزمون مورد تأييد قرار گرفت. نتيجه گيري: براي بررسي رفتار رانندگي خطرناك در رانندگان تاكسي بايد از يك ابزار قابل اعتماد استفاده نمود. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده در اين مطالعه، نسخه فارسي شاخص رفتار رانندگي خطرناك دولا براي خودگزارشي رفتار رانندگي خطرناك رانندگان خودروهاي سواري حمل و نقل عمومي از اعتبار و روايي مطلوبي برخوردار است. هرچند كه بررسي روايي سازه همچنان مورد نياز است.